Programy: Ukraina
Materiały dla dyrektora
Nasze wskazówki i materiały przygotowane przez ekspertów i dyrektorów pomogą Ci całościowo zadbać o szkołę w sytuacji napływu uchodźczyń i uchodźców z Ukrainy. Wybierz tę, która najbardziej Cię interesuje.
Poznaj naszą publikację „Aspekty prawne i dobre praktyki przyjmowania do szkół uczniów z Ukrainy”. Stworzyliśmy ten niezbędnik, wsłuchując się w trudności i wątpliwości, które mają współpracujący z nami dyrektorzy.
Przedstawiamy zbiór najważniejszych aktów prawnych, dzięki którym poprawnie zorganizujesz pracę szkoły w tej sytuacji.
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczyciel (Dz. U. z 2020 r. poz. 1289);
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 1082);
Sprawdź również, jakie rozwiązania wprowadzają organy prowadzące:
Wybrane materiały pomogą Ci zorganizować oddział przygotowawczy. Dowiesz się z nich, kogo możesz zatrudnić do wsparcia ucznia niemówiącego w języku polskim. Znajdziesz też wskazówki, jak organizować procesy integracyjne, adaptacyjne i edukacyjne w szkole.
Urszula Majcher-Legawiec, Oddział przygotowawczy w polskiej w szkole.
Oddziały przygotowawcze są rekomendowaną przez MEiN formą organizacji pracy z dziećmi ukraińskimi. Polecamy publikację wydaną przez Fundacja Wspierania Kultury i Języka Polskiego im. Mikołaja Reja.
Urszula Majcher-Legawiec: To ma sens. Asystentura międzykulturowa w wielokulturowym środowisku edukacyjnym.
Publikacja powstała w ramach projektu „Asystenci Międzykulturowi – ASY W SZKOLE. Akademia Asystentów Międzykulturowych” realizowanego przez Fundację Wspierania Kultury i Języka Polskiego im. Mikołaja Reja i współfinansowanego ze środków Miasta Krakowa
Został stworzony z myślą o społecznościach szkolnych, w których uczą się dzieci cudzoziemskie lub w których mogą się pojawić. Jego celem jest ułatwienie pracy w sytuacji, w której w szkole uczą się osoby zróżnicowane pod względem pochodzenia — w szczególności w jej początkowej fazie. Szkolny System Integracji to zestaw gotowych narzędzi oraz pomysłów do wykorzystania. System został podzielony na etapy, zgodnie z chronologią roku szkolnego. System opracowany został przez Fundację EMIC 2017
- Pomagamy polskim szkołom znaleźć ukraińskich nauczycieli – grupa FB prowadzona przez OSKKO
- Klasy przygotowawcze i uczniowie z Ukrainy – oddolna grupa wsparcia dyrektorów i nauczycieli wspierająca się w tworzeniu oddziałów przygotowawczych.
Webinarium: Decyzje dyrektora dot. uczniów z Ukrainy. Komunikacja i współpraca
Podczas webinarium skierowanego do dyrektorek i dyrektorów szkół przyjrzeliśmy się temu, jak dyrektorzy szkół współpracują z organem prowadzącym, rodzicami, uczniami i nauczycielami przy podejmowaniu decyzji. Rozmawialiśmy też o komunikacji w społeczności szkolnej i wspieraniu współpracy rodziców polskich i ukraińskich.
Nauczanie
Wybrane pomoce dydaktyczne pomogą Ci się zmierzyć z wyzwaniem, jakim będzie nauka języka polskiego przybywających z Ukrainy dzieci i nastolatków.
M. Pamuła-Behrens, M. Szymańska, Adaptacja ramowego programu nauki języka polskiego dla potrzeb przygotowania Programu nauczania języka polskiego jako drugiego dla oddziałów przygotowawczych w szkołach podstawowych,Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie 2019.
M. Pamuła-Behrens, M. Szymańska, Program nauczania języka polskiego jako drugiego dla oddziałów przygotowawczych w szkole podstawowej (poziom A2), Fundacja im. Mikołaja Reja 2019.
M. Pamuła-Behrens, M. Szymańska, W polskiej szkole. Materiały do pracy z uczniami z doświadczeniem migracji, Fundacja im. Mikołaja Reja 2017.
Publikacja podpowiada, jak zorganizować proces uczenia się języka edukacji szkolnej w polskiej szkole.
Edukacja wielokulturowa zakłada współpracę wszystkich nauczycieli, nie tylko języka polskiego. Wybrane wskazówki, (np. do nauczania matematyki) pomogą w pracy na innych zajęciach. Ważny jest też aspekt kulturowy, integracyjny – skorzystajcie z zestawów na świetlicę czy godzinę wychowawczą.
Na stronie Szkoły Edukacji znajdują się poradniki z zakresu: języka ojczystego, matematyki, historii, biologii z przyrodą, pracy wychowawczej. Znajdziecie w nich: analizę podstawy programowej danego przedmiotu w Ukrainie, przykładowe zadania dla uczniów niemówiących po polsku lub znających podstawy naszego języka, przykładowe zadania i działania integracyjne, materiały dydaktyczne, wskazówki dla zespołów przedmiotowych.
- M. Pamuła-Behrens, M. Szymańska, Metodyka nauczania języka edukacji szkolnej uczniów z doświadczeniem migracji. Metoda JES-PL – matematyka,
Fundacja im. Mikołaja Reja 2019. Celem niniejszej publikacji jest wsparcie nauczycieli w procesie uczenia uczniów i uczennic z doświadczeniem migracji języka edukacji szkolnej na zajęciach matematyki.
Choć MEiN rekomenduje oddziały przygotowawcze, to częściej stosowaną praktyką jest włączanie uczniów i uczennic z Ukrainy do już istniejących klas. To silnie oddziałuje na wszystkie osoby, które je tworzą. By czuły się dobrze i uczyły skutecznie potrzebne jest takie przeorganizowanie pracy szkoły, które zaopiekuje ich zróżnicowane potrzeby edukacyjne i emocjonalne.
W ciągu ostatnich lat w wielu konkretnych szkołach (przy wsparciu organizacji zajmujących się tematykę wielokulturowości, uchodźczą i migracyjną), także na poziomie organów prowadzących wypracowano spójne rozwiązania i dobre praktyki.
Poniższe publikacje prezentują całościowe podejście do budowania edukacji wielokulturowej w szkole. Powstały kilka lat temu, ale opisywany wtedy sposób myślenia o włączaniu dzieci, planowaniu pracy szkoły i przygotowaniu kadry jest wciąż aktualny. Znajdują się w nich praktyczne wskazówki na temat tego, w jaki sposób szkolna kadra pedagogiczna może współpracować ze sobą na rzecz wsparcia ucznia/uczennicy z doświadczeniem migracyjnym i budowania integracji w wielokulturowej społeczności szkolnej.
Zestaw pięciu materiałów metodycznych, w których znajdują się praktyczne wskazówki na temat tego, w jaki sposób szkolna kadra pedagogiczna może współpracować ze sobą na rzecz wsparcia ucznia/uczennicy z doświadczeniem migracyjnym i budowania integracji w wielokulturowej społeczności szkolnej.
Autorki starają się odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób nauczyciel może sobie radzić i co może mu pomóc w pracy ze zróżnicowaną kulturowo grupą uczniów. Opracowanie kończą rekomendacje na temat kształtowania wielokulturowej polityki szkoły, przygotowane na podstawie dostępnej literatury.
Lista obejmująca różne obszary funkcjonowania szkoły, przeznaczona dla szkół, do których uczęszczają lub będą uczęszczać dzieci z doświadczeniem migracji, której celem jest pomóc w prowadzeniu współpracy i organizacji pracy szkoły w taki sposób, aby wspierać integrację oraz umożliwić jak najlepszą edukację wszystkim uczennicom i uczniom.
Webinarium: Jak przygotować szkołę na przyjęcie uczniów z Ukrainy?
Na spotkaniu, które zorganizowaliśmy z ODN w Poznaniu, rozmawialiśmy m.in. o tym: jak przygotować nauczycieli na pracę z nowymi uczniami, jak w tej sytuacji komunikować się z rodzicami, jak przygotować uczniów na przyjęcie nowych koleżanek i kolegów, na co zwrócić uwagę w pierwszych dniach w szkole nowych uczennic i uczniów, gdzie szukać informacji i wsparcia.
Nauka w systemie ukraińskim
- Ukraińska szkoła uruchomiona przez Ukraińskie Ministerstwo Edukacji. Szkoły w Ukrainie pracują w trybie zdalnym
- Na stronie internetowej Ministerstwa Oświaty i Nauki Ukrainy oraz Instytutu Modernizacji Treści Edukacyjnych dostępne są elektroniczne wersje podręczników ukraińskich (pliki PDF) do wszystkich klas (I–XI) oraz inne materiały dydaktyczne, w tym słowniki (również ukraińsko-polski).
Materiały dla nauczyciela
Wybierz kategorię, która najbardziej Cię interesuje i sprawdź nasze artykuły, scenariusze lekcji oraz przewodniki (do czytania lub oglądania)
Nauczanie o wojnie i jej konsekwencjach: edukacja globalna i medialna
Materiały z zakresu edukacji globalnej i edukacji medialnej pozwolą przeprowadzić lekcje na różnych szkolnych przedmiotach czy godzinie wychowawczej. Dzięki nim młodzi ludzie lepiej zrozumieją sytuację – często niełatwą – sytuację wokół nich.
Scenariusz lub ćwiczenie
Wojna w Ukrainie. Emocje – fakty – wartości – działania (klasy IV-VIII sp)
Materiał składa się z czterech zestawów ćwiczeń wspierających poruszanie w klasie tematu wojny w Ukrainie: zauważamy swoje emocje, bazujemy na faktach, rozmawiamy o wartościach, działamy solidarnie.
Scenariusz lub ćwiczenie
Wojna w Ukrainie. Emocje – fakty – wartości – działania (szkoły ponadpodstawowe)
Cztery zestawy propozycji krótkich ćwiczeń, dodatkowych aktywności, które mogą stanowić ich rozszerzenie lub kontynuację, oraz wskazówki metodyczne dostosowane do szkół ponadpodstawowych.
Materiały dotyczące rozmowy o wojnie
Edukacja globalna
- "O rozmowie z uczniami i uczennicami na temat wyzwań migracyjnych w szkole" (nagranie z webinarium)
- Zestaw 4 scenariuszy na godzinę wychowawczą dot. migracji w perspektywie Celów Zrównoważonego Rozwoju
- Wywiad i scenariusz lekcji „Każdy dzień jest wyjątkowy” z Elsi Adajewem z Czeczenii, który opowiada o swoim życiu, doświadczeniu uchodźczym i odnajdywaniu się w nowej rzeczywistości po przyjeździe do Polski
- “Ćwiczenia z myślenia. Jak krytycznie myśleć nie tylko w szkole” - przewodnik
- Przewodnik metodyczny dla nauczycieli i nauczycielek o rozmowach na tematy polityczne
Scenariusze przedmiotowe
Edukacja medialna
Integracja grup, klas i szkół; wsparcie międzykulturowe
Gdy w szkole pojawiają się osoby z doświadczeniem migracyjnym, zmienia się całe środowisko. Nasza rozwiązania pomogą Ci wspierać je tak, aby było zgrane, przyjazne, harmonijne, ale także by wszyscy jego członkinie i członkowie umieli sobie radzić z trudnymi sytuacjami.
Adaptacja i wsparcie psychologiczne osób z Ukrainy
Uczniowie i uczennice z Ukrainy potrzebują wsparcia pedagogicznego, a często również psychologicznego. Przeprowadzka, niezależnie od tego czy była to decyzja całej rodziny, czy ucieczka przed konfliktem zbrojnym, to dla dziecka wielka zmiana. Zmieniają się nawyki związane z harmonogramem dnia, posiłkami, czasem wolnym, sposobem ubierania się i zabawą. Ich ponowne „oswojenie” to wymagający proces. Pamiętajmy również, że w wielu przypadkach doświadczeniu migracji mogły towarzyszyć traumatyczne wydarzenia.
Artykuł
Uczeń i uczennica z doświadczeniem migracyjnym w szkole – materiały o tym, jak ich wspierać
W artykule zostały zebrane materiały, które opisują sytuację edukacji w szkole dziecka pochodzącego z kraju cudzoziemskiego: od przepisów prawnych i psychologicznych aspektów tego doświadczenia, dobre praktyki i rozwiązania edukacji międzykulturowej aż po praktyczne wskazówki dla nauczycieli i materiały do pracy w klasie.
Wyzwania językowe
Artykul
Sprawdzone gry, które pomagają w nauce języka obcego
– Służą efektywnemu utrwaleniu słownictwa i gramatyki,
– angażują emocje uczniów,
– wzmacniają relacje między uczestnikami kursu językowego,
– pomagają stworzyć przyjazną atmosferę w grupie.
Artykul
Nauczanie języka polskiego jako obcego i drugiego
W ostatnich latach powstało sporo pomocy dydaktycznych w tym zakresie – kilka z nich szczególnie polecamy.
Bądź na bieżąco
Dołącz do nauczycieli i dyrektorów, którzy na bieżąco otrzymują nasze materiały oraz zaproszenia na wydarzenia na temat edukacji dzieci uchodźczych.
Webinaria i kursy
- Przygotowanie lekcji, gdy w klasie są uczniowie różnych narodowości
Jak przygotować klasę na przyjęcie ucznia lub uczennicy z Ukrainy?
Wojna w Ukrainie. Jak rozmawiać o niej z dziećmi i młodzieżą?
- Trudne sytuacje w klasie, w której są uczniowie i uczennice różnych narodowości.
O rozmowie z uczniami i uczennicami na temat wyzwań migracyjnych w szkole.
Edukacja dzieci uchodźczych
Poznaj materiały Centrum Edukacji Obywatelskiej, które pomogą Ci skutecznie pracować w sytuacji, gdy w szkole obecni są uczniowie i uczennice z Ukrainy. Dzięki nim poradzisz sobie z niepokojem uczniów i rodziców. Utrzymasz także skuteczność nauczania, gdy do ogólnodostępnej klasy dołączą nowi uczniowie oraz przygotujesz się do pracy w oddziałach przygotowawczych.
Najnowsze
Model integracji edukacyjnej
Opracowaliśmy model integracji edukacyjnej, który porządkuje myślenie o wyzwaniach i szansach związanych z integracją uczniów-imigrantów w szkołach. Odpowiada na potrzebę włączenia dzieci z Ukrainy do systemu edukacji i zaadaptowania szkoły do funkcjonowania w nowych warunkach.
Zobacz nagrania z webinariów
Z Centrum Edukacji Obywatelskiej unikniesz frustracji i utrzymasz skuteczność nauczania
- Twoi uczniowie i uczennice będą czuć się bezpieczniej, dobrze funkcjonować w wielokulturowej społeczności i skutecznie się w niej uczyć.
- Nauczycielom proponujemy rozwiązania dydaktyczne i wychowawcze, dzięki którym wiedzą, jak nauczać oraz postępować w trudnych sytuacjach. Są skoncentrowane na całej klasie: zarówno osobach, które były w niej wcześniej, jak i tych, które dołączyły.
- Z nami zdobędziesz także kompetencje do pracy w oddziałach przygotowawczych (np. poprzez kurs nauczania polskiego jako obcego).
- Dyrektorów wspieramy w zarządzaniu sytuacją kryzysową - pracy z nauczycielami, komunikacji z rodzicami oraz organizacji pracy szkoły w tych okolicznościach.
Migracje to jeden z tematów, w których specjalizuje się Centrum Edukacji Obywatelskiej
Nasza organizacja od lat zajmuje się poruszaniem tematu migracji i edukacją globalną w polskiej szkole. Wiemy, że jego podejmowanie wymaga odpowiedniego przygotowania i zajmujemy się nim w ramach obszaru programowego Odpowiadaj na globalne wyzwania.
Zachęcamy do odwiedzenia naszego serwisu, którym dostępnych jest więcej materiałów poświęconych edukacji globalnej i migracjom. To treści niezwykle przydatne w kontekście kryzysu uchodźczego dotykającego Polską i Ukrainę.
Serwis
Migracje
Rozmawiajmy o migracjach, bo to jedno z globalnych wyzwań, ale też część naszej codzienności, np. kiedy pojawiają się sąsiedzi, którzy mówią w innym języku.