Współpraca nauczycieli w szkole może być niezwykle pomocna

Informacje o materiale

Autor/-ka: Danuta Sterna

Data dodania: 13.08.2020

Grupa docelowa: Nauczyciele przedmiotowi, Nauczyciele świetlicy

Artykuł

W gronach pedagogicznych naszych szkół stanowczo za mało jest rozmów o nauczaniu. Tymczasem wymiana doświadczeń, obserwacji oraz wniosków dotyczących tych samych uczniów, tego samego środowiska i tych samych warunków może być niezwykle pomocna.

Przyszły nauczyciel podczas studiów nie jest w pełni przygotowywany do pełnienia swojej roli. To dość zrozumiałe, bo jak w ciągu kilku lat i w ograniczonym kontakcie ze szkołą ma się przygotować do wszystkich czekających go wyzwań. Nauczycielem stajemy się przez całe życie. Wielu z nas pracuje nad swoim warsztatem indywidualnie, korzystając z literatury, szkoleń i własnego doświadczenia. Jest to trudna droga, więc część nauczycieli rezygnuje z rozwoju, zatrzymując się na poziomie narzekania na system i uczniów.

W szkole brakuje rozmów o nauczaniu, przez co wielu nauczycieli pracuje samotnie, a część wręcz obawia się pokazania swojego warsztatu czy dyskutowania na jego temat. Czynnikiem utrudniającym jest różny stosunek nauczycieli do swojej pracy: jedni skupiają się na szukaniu trudności na zewnątrz, drugim trudno mówić o własnych porażkach, jeszcze inni są z natury niechętni do rozmów.

Gdy wiele lat temu zaczynałam pracę w szkole i miałam trudności z pewną klasą, przyszłam do pokoju nauczycielskiego i poprosiłam o radę. Nauczyciele (skądinąd mi życzliwi) odparli: A my nie mamy z tą klasą kłopotu. To częsta reakcja na problemy innego nauczyciela, która niestety odbiera chęć rozmowy i dzielenia się problemami.

Kultura współpracy

Inną sprawą wymagającą współpracy grona pedagogicznego jest podejmowanie wyzwań i zmian w nauczaniu. Jeśli obejmują one większą część nauczycieli, przynoszą większe korzyści dla uczniów. Jednak nie wszyscy przejawiają chęć podjęcia ryzyka zmiany, szczególnie inicjowanej przez innego nauczyciela.

Dlatego wyzwania powinny być dyskutowane, a decyzje o zmianach podejmowane świadomie i wspólnie. Do tego potrzebna jest kultura współpracy. Często nie widzimy korzyści ze wspólnego działania, a przecież zmniejsza ono ryzyko porażki, gdyż jest podejmowane, realizowane i monitorowane przez kilka osób. W grupie można też liczyć na wzajemną pomoc.

Warunkiem niezbędnym efektywnego działania jest poczucie bezpieczeństwa. Jeśli w grono pedagogiczne wkrada się rywalizacja o to, kto jest lepszym nauczycielem, nie ma atmosfery do współpracy. Wiele zależy od dyrektora, który np. systemem nagradzania może taką rywalizację stymulować.

Dobrze, gdy dyrektor wspiera inicjatywę rozmów o nauczaniu, ale nie zobowiązuje nikogo do uczestnictwa w nich. Nauczyciele powinni czuć się komfortowo na takich spotkaniach. Mieć możliwość wyrażania opinii – również odmiennych – niezależnie od wykładanego przedmiotu, stażu pracy i pozycji w szkole. Duża w tym rola prowadzącego spotkanie, dlatego najlepiej, gdy jest nim cieszący się zaufaniem nauczyciel, a nie osoba z zewnątrz, przy której trudno na uzyskanie atmosfery szczerości i bezpieczeństwa.

Wsparcie i zaufanie

We wspólnych rozmowach warto rozpoznać, kogo na co stać. Tak jak w przypadku uczniów, nauczyciele też mają swoje „strefy najbliższego rozwoju” (termin wprowadzony przez Lwa Wygotskiego). Podejmowane wyzwanie musi trafiać w taką strefę każdego z członków grupy. Jeśli wyzwanie jest zbyt łatwe, nie jest uczące, a jeśli zbyt trudne – skazane na niepowodzenie. Zadanie powinno być na granicy strefy komfortu nauczycieli, wtedy jest wyzwaniem, a nie tylko działaniem.

Kolejna ważna rzecz to wzajemne wsparcie w grupie i od dyrekcji szkoły. Buduje się je na zaufaniu, dlatego ufajmy sobie nawzajem, a jako dyrektorzy – naszym nauczycielom. Pokazujmy, że społeczeństwo też może mieć do nas zaufanie.

I jeszcze jedna ważna uwaga. To, że współpracujemy oraz wspólnie podejmujemy wyzwanie, jest wyjątkowe i godne docenienia. Dlatego bez względu na efekty naszych działań świętujmy, celebrujmy samo ich podjęcie. Cieszmy się z tego, co osiągnęliśmy, z czym sobie poradziliśmy i jak sobie wzajemnie pomagamy.

***
Artykuł został opublikowany w magazynie Dyrektor Szkoły w numerze 2/2020

Podobne materiały

Film lub webinarium

Jak wzmacniać głos uczniów i uczennic w szkole?

Nagranie przeznaczone jest dla opiekunów i opiekunek samorządu uczniowskiego oraz nauczycieli i nauczycielek, dyrektorów i dyrektorek zainteresowanych
Zobacz
Film lub webinarium

Ocenianie – pytania i odpowiedzi

Ocenianie jest kluczem do tworzenia wartościowych doświadczeń uczniów i uczennic.
Zobacz
Film lub webinarium

Jak zarządzać konfliktem w szkole?

Zobacz
Materiał graficzny

Plakaty Edukacji Globalnej

Plakaty mają upowszechniać praktyczne wykorzystanie edukacji globalnej na zajęciach z matematyki, języka polskiego i godzinie wychowawczej.
Zobacz
Film lub webinarium

Jak tworzyć szkołę przyjazną dla wszystkich

Polskie szkoły stały się wielokulturowe. Wskazują na to badania i raporty, a także codzienna praktyka dyrektorów i
Zobacz
Film lub webinarium

Pięć rozmów z młodzieżą o internecie i nowych...

Jak kształtować odpowiedzialne podejście i uczyć krytycznego myślenia w szybko zmieniającym się świecie.
Zobacz
Publikacja

„Szkoła pełna emocji” – modyfikacje scenariuszy uwzględniające specjalne...

„Szkoła pełna emocji - modyfikacje scenariuszy uwzględniające specjalne potrzeby edukacyjne” to appendix do publikacji „Szkoła pełna emocji”.
Zobacz
Film lub webinarium

Emocje i samoregulacja w szkole – skuteczne strategie

Webinarium poświęcone podejściu Self-Reg dra Stuarta Shankera.
Zobacz
Film lub webinarium

Webinar: Jak reagować na przemoc seksualną (w sieci)...

Zobacz
Artykuł

E-learning dla nauczycieli – klucz do rozwoju kompetencji...

Wymagania edukacyjne i społeczne wobec nauczycieli zmieniają się dynamicznie, a rozwijanie kompetencji zawodowych staje się priorytetem. Na
Zobacz
Publikacja

Przyjaciel na lata

Publikacja uzupełnia materiał "Projekt społeczny krok po kroku" i zawiera informacje o przeprowadzeniu kampanii społecznej promującej uprzejmość
Zobacz
Publikacja

Łapki mocy

Publikacja uzupełnia materiał "Projekt społeczny krok po kroku" i zawiera informacje o prowadzenia działań wolontaryjnych na rzecz
Zobacz
Biblioteka materiałów

Chcesz usystematyzować swoją wiedzę z tego obszaru?

Przejdź do sekcji TEMATY