Zarządzanie konfliktem w szkole – ujęcie całościowe

Publikacja

Informacje o materiale

Data dodania: 28.11.2024

Grupa docelowa: Bibliotekarze, Dyrektorzy, Nauczyciele przedmiotowi, Nauczyciele świetlicy, Specjaliści w szkole, Wychowawcy

Opis materiału

Klasa, z którą pracujesz to społeczność pełna  indywidualności. Naturalną dynamiką grupy jest, że pojawią się w niej napięcia i nieporozumienia. Wiedza o procesach grupy pozwala na skuteczną profilaktykę i interwencję w sytuacjach kryzysowych. 

W naszym zestawieniu, które stale uaktualniamy o nowe treści, znajdziesz materiały, które pozwolą Ci całościowo spojrzeć na problem konfliktów w klasie i ich możliwych konsekwencji – zarówno negatywnych jak i pozytywnych. 

Poniżej udostępniamy webinary i artykuły, w których znajdziesz zarówno konkretne narzędzia jak i omówienie strategii zarządzania konfliktem czy radzenia sobie z zachowaniami dyskryminującymi lub przemocą.    

Wstęp

Artykuł traktujemy jako wprowadzenie do tematu. Wiele z podjętych tu wątków, rozwijamy w kolejnych zagadnieniach. Materiał zawiera przegląd koncepcji i metod związanych z zarządzaniem konfliktami w klasie i szkole. Punktem odniesienia jest holistyczne podejście do pracy z konfliktami. 

Janusz Żmijski podejmuje m.in. kwestie:

  • różnic w podejściu rozwiązywania konfliktu a zarządzania sytuacjami konfliktowymi,
  • metod analizy konfliktu,
  • rodzajów konfliktu a strategii ich rozwiązywania. 

Link do artykułu 

Infografika w formie plakatu (który można powiesić np. w pokoju nauczycielskim) przedstawia ścieżkę zarządzania konfliktami w szkole. Pokazuje różne etapy konfliktu i możliwości przygotowania na niego (zarówno siebie, jak i uczniów i uczennic), wspiera jego rozpoznawanie i radzenie sobie z nim.

Link do plakatu

Wiedza i narzędzia

Wbrew trwałemu przekonaniu konflikt nie zawsze jest zły. Stanowi za to naturalny element pracy zespołowej i może być motorem rozwoju oraz korzystnych zmian. Co zatem robić, gdy w radzie pedagogicznej pojawia się konflikt?

Webinarium odpowiada na pytania:

  • Jak rozpoznawać sytuacje konfliktowe w radzie pedagogicznej i jak na nie reagować?
  • Jak pomagać w konstruktywnym rozwiązaniu konfliktu, by stał się okazją do rozwoju
  • Jak pracować nad własnym nastawieniem do konfliktów, by dobrze radzić sobie w warunkach kryzysu
  • Kiedy poprosić o wsparcie profesjonalnego mediatora i jak efektywnie z nim współpracować?

Uczestniczkami webinaru były dyrektorki Barbara Kochanek (liceum) i Urszula Skrzypczak (szkoła podstawowa) oraz trenerka i mediatorka Agnieszka Szczepanik. Rozmowę prowadził Przemysław Kluge.

Link do webinaru:

Poruszane zagadnienia:

  • jak zareagować na konflikt,

  • jak poradzić sobie ze swoimi emocjami,

  • dlaczego podanie sobie ręki „na zgodę” nie jest równoznaczne z zakończeniem konfliktu,

  • czy i co możesz zrobić, by go skutecznie rozwiązać.

Rozmawiają: Bernadetta Białek, Maciej Wojdyna, Dorota Whitten.

Link do webinaru:

https://biblioteka.ceo.org.pl/jak-radzic-sobie-z-konfliktem-w-klasie/

Poruszane zagadnienia:

  • dlaczego konflikt jest naturalną częścią dynamiki relacji wewnątrz grupy

  • czym różni się konflikt od kłótni, dyskryminacja od wykluczenia, a przemoc od agresji

  • jaka powinna być Twoja rola w sytuacji konfliktu – kiedy działać, a kiedy powstrzymać się od działania

  • dlaczego ważne jest, aby dzieci i młodzież potrafiły wyrażać złość w konstruktywny sposób i jaką rolę może odegrać szkoła w przekazywaniu tej umiejętności.

Rozmawiają: Agnieszka Biela, Julian Czurko, Aleksandra Dulas.

Link do webinaru:

https://biblioteka.ceo.org.pl/co-warto-wiedziec-o-konfliktach-w-klasie/

Poruszane zagadnienia:

  • konflikt jako zjawisko typowe i naturalne dla zespołu klasowego

  • konflikt wielokulturowy

  • rola wychowawcy w sytuacji konfliktu w klasie, m.in. o radzeniu sobie z własnymi emocjami oraz zachowywaniu spokoju i bezstronności

  • rozwiązywanie konfliktów w klasie, np. dzięki łagodzeniu emocji uczniów i znajdowaniu porozumienia

Na pytania nauczycielek i nauczycieli odpowiada Agnieszka Szczepanik.

Link do webinaru: 

https://biblioteka.ceo.org.pl/konflikt-w-klasie-pytania-i-odpowiedzi/

Poruszane zagadnienia:

  • Jak zwyczajowo postrzegamy konflikt w klasie i jaki ma to na niego wpływ?

  • Dlaczego trudno porozumieć się uczniom?

  • Jak możemy towarzyszyć uczniom w konflikcie?

  • Jak szukać rozwiązań, które służyć będą wszystkim?

Porozumienie bez przemocy to jeden ze sposobów na zarządzanie konfliktem – opowiada o tym specjalistka w tym zakresie Paulina Orbitowska-Fernandez.

Przykłady rozmów mediacyjnych w tym webinarium odnoszą się do konfliktów między młodszymi dziećmi. 

Link do webinaru:

https://biblioteka.ceo.org.pl/konflikt-w-klasie/

Poruszane zagadnienia:

  • Metoda Wspólnej Sprawy krok po kroku;
  • kiedy zastosowanie MWS w klasie będzie skuteczne;
  • jak to wygląda w praktyce – symulacja rozmowy ze sprawcą nękania.

Swoją wiedzą i doświadczeniem podzielili się: Ewa Pizoń i Stanisław Bobula.

Link do webinaru: 
https://biblioteka.ceo.org.pl/metoda-wspolnej-sprawy-odpowiedz-na-nekanie-i-konflikty-w-klasie/

Artykuł Magdaleny Wegner ma formę narzędziownika i przedstawia metodę Kręgów Naprawczych oraz warunki wprowadzania tego podejścia do szkół. Jest dobrym wstępem, żeby zainspirować się tą formą pracy. 

Stosowanie Kręgów Naprawczych:

  • pomaga zwiększyć wzajemne zaufanie w grupie;

  • daje członkom społeczności większą jasność, jak reagować, kiedy pojawia się sytuacja konfliktowa;

  • zwiększa poczucie bezpieczeństwa – za zajęcie się konfliktem nie grozi kara;

  • zwiększa zaufanie, że konflikty można rozwiązać, że w różnych trudnych sytuacjach można się

    dogadać;

  • pomaga w nauce współpracy i tego, jak w praktyce uwzględniać potrzeby swoje i innych, tak

    by jak najwięcej z nich było zaspokojonych.

Link do artykułu:

https://uczotwartosci.ceo.org.pl/material/kregi-naprawcze/

W czasie webinarium rozmawialiśmy:

  • czym jest dyskryminacja, jakie formy przybiera w szkole, a także kto najczęściej jej doświadcza;

  • co czuje młodzież dyskryminowana i jak można ją w takiej sytuacji wesprzeć;

  • jak może wyglądać ścieżka zgłaszania i reagowania na dyskryminację w szkole;

  • jak pracować z klasą, w której pojawiła się dyskryminacja.

W spotkaniu wzięły udział: Agnieszka Kozakoszczak i Ewa Pizoń. 

Link do webinaru:

https://uczotwartosci.ceo.org.pl/material/jak-wspierac-osoby-doswiadczajace-dyskryminacji-w-szkole/

Nie ma jednej zasady, która gwarantowałaby skuteczne i natychmiastowe rozwiązanie sytuacji przemocowych w szkole. 

Są natomiast metody i narzędzia, które pozwalają uruchomić proces interwencji i indywidualne podejście do każdego z takich zachowań.

W trakcie webinaru postaramy się na przykładach rozróżnić przemoc od konfliktu i porozmawiamy:

  • Jakie są przyczyny przemocy i jakie formy może przyjąć zachowanie przemocowe?

  • Jak nauczyciel może reagować wobec przemocy w klasie (np. wysłuchanie uczniów, diagnoza sytuacji, rozmowy z rodzicami).

  • Kiedy warto i należy sięgać po pomoc innych: rodziców, dyrekcji, psychologa lub pedagoga, interwenta lub mediatora, policji.

  • Jak stworzyć specjalny zespół interwencyjni i na czym polegają jego zadania.

Link do webinaru: 

https://uczotwartosci.ceo.org.pl/material/jak-reagowac-na-przemoc-w-klasie/

Rozmowa dwóch praktyczek empatycznej komunikacji na temat tego, czym jest i czym może być konflikt.

Podczas spotkania:

  • omawiamy przekonania na temat konfliktu i strategiami, które przyjmują dorośli interweniując w dziecięce i młodzieżowe konflikty.

  • przyglądamy się strategiom – na ile rozwiązania, które oferujemy są wspierające dla konfrontujących się osób – dla ich wspólnej relacji i indywidualnych potrzeb.

  • proponujemy podejście i sposoby działania, które wesprą adekwatne i odpowiedzialne reagowanie na spory uczniów i uczennic.

Rozmawiają Katarzyna Dzięciołowska i Alicja Owczarek.

Link do webinarium:

https://youtu.be/kAFPnAitPpk?feature=shared 

Edukacja antydyskryminacyjna jako profilaktyka

Podczas spotkania rozmawialiśmy o tym:

  • jak można tworzyć zasady antydyskryminacyjne na poziomie klasy i szkoły,
  • kogo i w jaki sposób zaangażować w tworzenie zasad,
  • co jest potrzebne, żeby zasady działały.

Link do webinaru:

https://uczotwartosci.ceo.org.pl/material/jak-tworzyc-skuteczne-zasady-antydyskryminacyjne-w-szkole/

W trakcie spotkania omawiamy:

  • Skąd czerpać pomysły na tematy do rozmowy i jak zaprosić do niej uczniów?

  • Jakie zasady dyskusji warto wprowadzić, by uczniowie czuli się bezpiecznie i swobodnie? 

  • Jak wprowadzić angażujące techniki dyskusji, np. “Tak / nie / nie wiem” czy “Metoda Diamentu”?

  • Jak pracować z uczniami i uczennicami, którzy mają różne doświadczenie w wyrażaniu swoich opinii? 

  • Jaka jest rola nauczyciela w dyskusji? Kiedy powinien być jej aktywnym uczestnikiem, a kiedy wycofanym obserwatorem?

  • Jak zachować neutralność w rozmowach na tematy polityczne, a jednocześnie zachęcić uczniów do dyskusji?

Rozmawiają: Bernadetta Białek i Agnieszka Gabryelska.

Link do webinaru:

https://uczotwartosci.ceo.org.pl/material/przedmiot-sporu-jak-prowadzic-klasowa-dyskusje-na-trudne-tematy/

Artykuł Tomasza Garstki ilustruje, czym jest konflikt na tle narodowościowym, jak się może przejawiać i jakie działania może podjąć nauczyciel, aby takiemu konfliktowi zaradzić.

Jednocześnie podpowiada w jaki sposób można te konflikty różnicować i jak w związku z tym wspierać uczniów w ich rozwiązywaniu.

Zwraca również uwagę na sytuację innych uczniów, będących obserwatorami konfliktu w klasie.

Link do artykułu:

https://biblioteka.ceo.org.pl/jak-rozpoznawac-konflikt-na-tle-narodowosciowym-i-jak-go-rozwiazywac-w-klasie-2/

Podobne materiały

Film lub webinarium

Moc motywacji. Naładuj samorząd uczniowski nową energią!

Zobacz
Film lub webinarium

Doświadczenie i młodość, czyli o dialogu międzypokoleniowym w...

Na szkolnych korytarzach spotykają się doświadczeni nauczyciele oraz tacy, którzy dopiero weszli do zawodu.
Zobacz
Film lub webinarium

Od dostępności do zaangażowania – czyli po co...

Projektowanie dostępnego uczenia się (UDL) to nowoczesne podejście do nauczania, które pozwala tworzyć lekcje uwzględniające potrzeby wszystkich
Zobacz
Artykuł

ARTYKUŁ. Jak mówić do klasy, w której są...

Mówienie do klasy, w której są osoby z doświadczeniem migracji, wymaga wrażliwości i zrozumienia sytuacji uczennic i
Zobacz
Artykuł

ARTYKUŁ. Współpraca nauczycieli w szkole jako kluczowy element...

Jednym z elementów zmiany w szkole, który obserwujemy w ostatnich latach, jest rosnące docenianie efektu współpracy nauczycieli
Zobacz
Dobra praktyka

Dobre praktyki w zakresie zaspokajania potrzeb uczniów –...

Materiał opisuje dobre praktyki w zakresie integracji edukacyjnej na poziomie działań podejmowanych przez nauczycieli i nauczycielki.
Zobacz
Dobra praktyka

Dobre praktyki z zakresu integracji edukacyjnej – dla...

Materiał opisuje dobre praktyki w zakresie integracji edukacyjnej na poziomie działań podejmowanych przez dyrektorów i dyrektorki.
Zobacz
Artykuł

ARTYKUŁ. Konflikty w szkole. Jak nauczyciele i rodzice...

Materiał jest próbą odpowiedzi na potrzebę szukania porozumienia między nauczycielami/kami a rodzicami i opiekunami uczniów i uczennic.
Zobacz
Materiał graficzny

INFOGRAFIKA. Konflikty w szkole. Jak nauczyciele i rodzice...

Każda różnica zdań jest dobra, jeśli odpowiednio ją przepracujemy i zastanowimy się, co konstruktywnego może nieść ze
Zobacz
Film lub webinarium

Partycypacja uczniowska w edukacji kulturowej

Działania partycypacyjne są kluczowym elementem pracy ze sztuką. W ramach programu „Szkoła twórczych praktyk” eksperci edukacji kulturowej
Zobacz
Film lub webinarium

Działajmy wspólnie. Partnerstwa w projektach uczniowskich

Projekty partnerskie, działania partycypacyjne, diagnoza potrzeb i potencjałów – brzmi poważnie, prawda? A jednak wszystkie te elementy
Zobacz
Artykuł

ARTYKUŁ. Nauczyciel i rodzic lub opiekun. Jak razem...

Niniejszy materiał dotyczy budowania relacji z rodzicami.
Zobacz
Biblioteka materiałów

Chcesz usystematyzować swoją wiedzę z tego obszaru?

Przejdź do sekcji TEMATY
?>