W jaki sposób można wykorzystać parowanie wody do chłodzenia żywności?

Informacje o materiale

Data dodania: 12.09.2021

Grupa docelowa: Bibliotekarze, Nauczyciele przedmiotowi, Wychowawcy

Artykuł

W ciepłym klimacie jedzenie psuje się bardzo szybko. Pomidory pozostawione na wierzchu zepsują się w ciągu dwóch dni. Po czterech dniach marchewki i okra zajdą pleśnią. Bez techniki przechowywania żywności rodziny, które i tak już są w trudnym położeniu, szybko tracą zapasy żywności.

Tam, gdzie zwykłe lodówki nie mają szans na stałe i niezmienne dostawy prądu, stosuje się tradycyjny sposób chłodzenia produktów – tzw. lodówki „zeer” (ang. zeer pot). Zastosowanie tej technologii sprawia, że żywność zachowuje swoją świeżość nawet przez 20 dni. Rodziny, które są w stanie osiągać wyższe plony w swoich gospodarstwach, mają dzięki temu możliwość polepszenia swojego bezpieczeństwa żywnościowego – nie muszą od razu po zebraniu pozbywać się jedzenia, oddawać go lub sprzedawać innym – mogą je przechować i korzystać z własnych zasobów przez dłuższy czas.

Lodówki „zeer” są wykonane z prostych, łatwo dostępnych lokalnie materiałów. Składają się z jednego mniejszego garnka glinianego włożonego w drugi większy z przestrzenią pomiędzy wypełnioną mokrym piaskiem. Wilgoć, która paruje, odprowadza ciepło z mniejszego garnka i tym samym chłodzi go. Pomieści się w nim nawet 12 kg owoców i warzyw.

Po ułożeniu warzyw w wewnętrznym garnku, przykrywa się wszystko mokrą tkaniną lub przykrywką ceramiczną oraz odstawia do dobrze wentylowanego pomieszczenia w zacienionym miejscu.

Technika chłodzenia w garnkach „zeer” jest znana od tysięcy lat – ślady jej wykorzystania znajdziemy w starożytnym Egipcie, czy w dolinie Indusu 3000 p.n.e. – jednak na przestrzeni setek lat została zapomniana lub wyparta przez elektroniczny sprzęt chłodzący. Obecnie podejmowane są próby ponownego promowania tradycyjnego rozwiązania – szczególnie wśród rodzin, które nie mają dostępu do elektryczności. Mohammed Bah Abba – nauczyciel z Nigerii, wywodzący się z rodziny garncarzy – prowadzi przedsiębiorstwo, które ma na celu rozpropagowanie tego starego-nowego wynalazku w całym kraju. Tysiące rodzin nabyły już taki sprzęt (kosztuje zaledwie 40 centów). Społeczności zyskują nie tylko dobry sposób przechowywania żywności. Produktów nie trzeba sprzedawać od razu po zbiorze, ale wtedy, kiedy jest na nie zapotrzebowanie lub bardziej atrakcyjne ceny na rynku. Kobiety zyskują niezależność (mogą np. robić jedne zakupy ale większe – raz na tydzień, a nie codzienne), więc mają więcej czasu na naukę lub szukanie dodatkowego źródła dochodu. Co więcej – w lodówkach „zeer” można przechowywać również leki, które w takim upale, szybko straciłyby swoje lecznicze właściwości.

Więcej na ten temat:

Podobne materiały

Publikacja

Młodzi w Akcji 2025/26. Krótki i praktyczny przewodnik...

Minipublikacja dla uczestników edycji Młodzi w Akcji 2025/26. Zawiera harmonogram, opis zadań w programie, materiały oraz propozycje
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Scenariusz o diagnozie lokalnej do wykorzystania na lekcji...

Scenariusz lekcji o diagnozie lokalnej do wykorzystania na lekcji edukacji obywatelskiej.
Zobacz
Materiał graficzny

Plakat do powieszenia w szkole z działaniami obywatelskimi

Plakat przedstawiający działania obywatelskie z przedmiotu Edukacja Obywatelska.
Zobacz
Film lub webinarium

Film dla zespołów uczniowskich o metodzie projektu ,,Wasz...

Film dla uczniów i uczennic o metodzie projektu.
Zobacz
Film lub webinarium

Prawo wewnątrzszkolne – między wolnością a świętym spokojem....

Statut i regulaminy – to w Twojej szkole narzędzie współpracy, czy raczej źródło konfliktów? Zobacz nagranie webinarium
Zobacz
Publikacja

Szkoła pełna nadziei

Ta publikacja pomoże w prowadzeniu zajęć, gdzie uczniowie mogą krytycznie myśleć o świecie i budować realne alternatywy.
Zobacz
Film lub webinarium

Lekcja, która oddycha. Jak zrobić miejsce dla ucznia...

Troska o ucznia jest ważna. Ale gdy przeradza się w wyręczanie – odbiera mu sprawczość i motywację.
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Samorządzimy – współpracujemy i współdecydujemy o naszej klasie/szkole

Zobacz
Artykuł

Jak przygotować wystąpienie publiczne?

Materiał przygotowany z myślą o kandydatach i kandydatkach do reprezentacji Samorządu Uczniowskiego przedstawia wytyczne na co zwrócić
Zobacz
Materiał graficzny

Plakat wyborczy

Plakat zachęca do udziału w wyborach reprezentacji samorządu uczniowskiego i oraz pełni funkcję informacyjną - zawiera miejsce
Zobacz
Artykuł

Jak przygotować szkolną debatę?

Artykuł wyjaśnia jakie są cele i rodzaje debat oraz podpowiada w jaki sposób je zorganizować.  
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Karty działań obywatelskich

Karty działań obywatelskich do prowadzenia lekcji edukacji obywatelskiej.
Zobacz
Biblioteka materiałów

Chcesz usystematyzować swoją wiedzę z tego obszaru?

Przejdź do sekcji TEMATY