Obserwacja koleżeńska zakłada uczenie się nauczycielek i nauczycieli od siebie nawzajem. Jej celem jest udzielenie pomocy  nauczycielce i nauczycielowi prowadzącym lekcję w ich osobistym rozwoju.

Obserwacja koleżeńska zakłada dobrowolność. To osoba, której lekcja jest obserwowana, sama proponuje, co ma być poddane obserwacji. Po lekcji następuje omówienie, czyli udzielenie informacji o lekcji przez osoby obserwujące. Podczas rozmowy o lekcji obserwatorzy odnoszą się tylko do tego, co zostało zapowiedziane przed obserwacją. Obserwacje koleżeńskie nie są hospitacjami ani lekcjami otwartymi w tradycyjnym tego słowa rozumieniu. Nie mają one na celu pokazywania sobie nawzajem dobrych praktyk, ich celem nie jest też ocena pracy nauczyciela.

Obserwacja koleżeńska ma wspierać efektywne uczenie się uczniów i uczennic. Nauczyciele, którzy planują lekcje, stawiają sobie i uczniom cele, przygotowują zadania edukacyjne, które pomogą dzieciom je zrealizować, dobierają szereg metod, które zaangażują uczniów w realizację zaplanowanych działań oraz uwzględniają techniki i metody pozwalające uczniom na refleksję, nie tylko nad tym, czego się uczą, ale również, w jaki sposób to robią.

Dlaczego warto korzystać z obserwacji?

Korzyści ze stosowania obserwacji koleżeńskiej:

• wzajemne obserwacje lekcji pozwalają na podniesienie efektywności nauczania;
• obserwujący się nauczyciele otrzymują wsparcie w zakresie planowania i organizowania lekcji, wymieniają doświadczenia;
• udział w OK-obserwacjach zwiększa motywację nauczyciela do pracy i pozwala uniknąć wypalenia zawodowego;
• nauczyciele ćwiczą i doskonalą udzielanie informacji zwrotnej.

Efekty stosowania obserwacji koleżeńskiej to:

• poprawa nauczania uczenia się uczniów,
• przełamanie lęku przed otwarciem drzwi i wymianą doświadczeń pomiędzy nauczycielami,
• systematycznie spotkania nauczycieli poświęcone dyskusjom nad nauczaniem i uczeniem się,
• zmiana kultury pracy szkoły.

Prowadzenie zajęć i jednoczesna obserwacja procesu uczenia się uczniów jest trudnym zadaniem. Dlatego nauczyciele zapraszają na lekcję koleżankę/kolegę nauczyciela, aby obserwował, na ile im się te plany udaje realizować i jakie są tego efekty; czy uczniowie naprawdę lepiej się uczą.

Główne korzyści z obserwacji opartej na zasadach oceniania kształtującego powinna mieć osoba obserwowana, czyli nauczyciel prowadzący lekcję. Relacja pomiędzy obserwowanym a obserwującym powinna być oparta na zaufaniu. Obserwujący nie musi być zaprzyjaźniony z autorem lekcji ani osobą z większym doświadczeniem nauczycielskim.

Autorki: Laura Piotrowska, Sylwia Żmijewska-Kwiręg
Materiał powstał w ramach programu „Szkoła ucząca się”.