Co warto wiedzieć o zadaniach angażujących i pogłębiających uczenie się?

Artykuł

Czas edukacji zdalnej ujawnił znaczenie uczących zadań dla uczennic i uczniów. Wydawać by się mogło, że każde zadanie może czegoś uczyć i to wystarczy. Tak jednak nie jest. Dla postępów uczących się nie jest obojętne, czego uczy dane zadanie, jakie umiejętności i postawy rozwija.

Zadania ćwiczeniowe a zadania pogłębiające uczenie się

Warto widzieć różnicę pomiędzy zadaniem ćwiczącym jakąś sprawność, np. liczenie, wyszukiwanie informacji w tekście, układanie dialogu, odczytywanie danych z mapy, posługiwanie się zegarem, układanie zdań z zastosowaniem określonej struktury językowej a zadaniem pogłębiającym uczenie się, które wymaga od uczniów myślenia i przetwarzania wiedzy na przykład w drodze odnajdywania związków i zależności, rozpoznawania problemów i ich rozwiązywania, syntetyzowania, abstrahowania, formułowania sądów i ich uzasadniania.

Poziom trudności zadań pogłębiających uczenie się

Pogłębienie uczenia się nie musi oznaczać konieczności wykonania ekstremalnie trudnych zadań. Głębokie uczenie się jest możliwe, gdy zadania są dla uczniów osiągalnym wyzwaniem, angażują ich i prowokują do wysiłku w myśleniu a w ślad za nim – w działaniu.

Dla kogo przeznaczone są zadania pogłębiające uczenie się?

Jeśli będą dostosowane do danego etapu rozwoju, może podejmować je każda uczennica i każdy uczeń pracujący indywidualnie, w parze lub w grupie.  Ważne, żeby treść i forma zadania były wyrażone za pomocą znanych słów i pojęć oraz była możliwa do wyobrażenia sobie przez odbiorców. Najlepiej, gdy zadanie jest bliskie doświadczeniom uczniów i zawiera w sobie jakąś historię związaną ze znanymi im miejscami, ludźmi lub faktami.

Przykłady zadań pogłębiających uczenie się

• Karol i Marta z 6b planują gry i zabawy, podczas których piątoklasiści będą grać w 2 ognie. Każdą z czterech klas piątych może reprezentować jedna drużyna. Czy zdążą rozegrać wszystkie mecze w czasie 2 godzin jeśli jeden mecz trwa 10 minut i każda klasa ma zagrać z każdą?
• Pani Ewa, nasza szkolna bibliotekarka, jest zapaloną turystką. W minione wakacje wybrała się w rejon Polski, w którym zwiedziła zamek królewski zbudowany dla Zygmunta Augusta, nigdy niezdobytą twierdzę, widziała cerkiew, meczet i pustelnię, miała niespodziewane spotkanie z łosiem. Dokąd pojechała pani Ewa, w jakich była miejscach?

Uczniowie nie znoszą nudy

Wykonywanie serii zadań odtwórczych i ćwiczeniowych, podobnych do siebie w każdym przerabianym dziale uczy schematyzmu, powoduje rutynę, sprzyja nudzie i osłabieniu motywacji do nauki.  Zadania pogłębiające uczenie się są różnorodne, bogatsze, rozbudzają ciekawość poznawczą i dają uczniom szansę wyjścia poza schematy myślenia. Dlatego warto na ich korzyść zmniejszyć liczbę zadań odtwórczych.

Zadania głęboko uczące w edukacji zdalnej

Edukacja zdalna sprawiła, że podstawowym miejscem nauki stał się dom, w którym nie ma bezpośredniego kontaktu z kolegami z klasy i wspólnego uczenia się. Dlatego takie zadania doskonale sprawdziły się w nauczaniu na odległość ze względu na ich treść i często charakter interdyscyplinarny. Wielu nauczycieli zrezygnowało z podręcznikowej formuły zadań rozpoczynających się od: dokonaj analizy, wyjaśnij, udowodnij, zbuduj, przygotuj, oceń, sformułuj argumenty i podobnych. Tworzą własne zadania zawierające zaciekawiające uczniów historie inspirowane domem i jego otoczeniem, tym co dzieje się w świecie i wplatają w nie zagadnienia z nauczanego przedmiotu.

Frajda dla uczniów z uczenia się

Poza tym, że uczenie się na pogłębionym poziomie przynosi wiele korzyści dla rozwoju uczniów, istnieje jeszcze jeden element, który zachęca do wykorzystywania dobrych zadań. Ze względu na ciekawą konstrukcję, to że stanowią wyzwanie i często adresowane są do uczniów pracujących zespołowo, zadania uczące na pogłębionym poziomie dają im uciechę i satysfakcję z wykonania “fajnego zadania”.

***