Artykuł
Kiedy zbliża się egzamin uczniowie, nauczyciele i rodzice często odczuwają wysoki poziom niepokoju. Jednak kluczem do sukcesu nie jest panika, lecz odpowiednie przygotowanie. Nie chodzi o intensywne uczenie się przed samym egzaminem lecz o zaplanowany proces oparty na zasadach skutecznego uczenia się.
Fundament uczenia się, czyli planowanie nauki
Fundamentem udanego procesu uczenia się jest planowanie. Planowanie to nie tylko ustalenie harmonogramu nauki, ale również podzielenie materiału na mniejsze części i regularne powtarzanie ich. Uczniowie potrzebują wsparcia w tym zadaniu, ponieważ planowanie nie jest procesem łatwym ani intuicyjnym. Dlatego tak często do sprawdzianów czy egzaminów przygotowują się w ostatniej chwili. Ten syndrom “ostatniej chwili” ma efekt fizjologicznego rozwoju mózgu. Bowiem obszar odpowiedzialny za tę umiejętność rozwija się do 20 roku życia. To dlatego studenci z większą łatwością niż uczniowie szkoły podstawowej uczą się samodzielnie. Początki planowania muszę odbywać pod czujnym okiem nauczyciela i to on pokazuje, jak to robić oraz wspiera w realizacji tego planu.
Przywoływanie to klucz do trwałego uczenia się
W kontekście przygotowań do egzaminu istotnym elementem jest praktyka przywoływania informacji. To proces, który dotyczy wszystkich uczniów w klasie. Polega na regularnym wydobywaniu wcześniej przyswojonych treści z własnej pamięci. Co pozwala uczniowie określić, co już umie, a co wymaga dodatkowej pracy. Nauczyciel może zacząć każdą lekcję od prostego pytania: “O czym rozmawialiśmy na ostatniej lekcji” i zaprosić wszystkich uczniów do zastanowienia się a następnie do zapisania kilku zdań w zeszycie lub na kartce. Potem poprosić, by kilkoro uczniów podzieliło się tym, co zapisało. Na taką aktywność wystarczy kilka minut.
Skuteczne przygotowanie to połączenie przywoływania, rozłożenia nauki w czasie i ćwiczeń przemieszanych
Skuteczne przygotowanie do egzaminu opiera się na połączeniu trzech kluczowych praktyk: przywoływania, rozłożonej nauki w czasie i ćwiczeń przemieszanych. Przywoływanie pozwala rozpoznać uczniom, co wiedzą a czego jeszcze nie. Rozłożenie w czasie pozwala na to, by przypominać sobie małe porcje wiedzy bez zbędnego obciążenia czasowego. Ćwiczenia przemieszane natomiast angażują umiejętności z różnych tematów, co sprzyja zrozumieniu materiału w szerszym kontekście.
Nauczyciel odgrywa kluczową rolę w procesie przygotowań do egzaminu. To on zaprasza uczniów do praktykowania przywoływania i modeluje tę aktywność w klasie. Dzięki jego wsparciu uczniowie uczą się skutecznie planować naukę i korzystać z różnych strategii uczenia się. To z kolei pozwala uczniom zdobyć pewność siebie i osiągnąć sukces w nauce. Takie umiejętności procentują w przyszłości. Młodzi ludzie stają się bardziej samodzielni w nauce, co wyposaża ich w jedną z kluczowych kompetencji przyszłości – umiejętność uczenia się, oduczania i uczenia się na nowo.
Artykuł powstał we współpracy z Polska Press w cyklu: “To nie jest na ocenę?