Szkoła zrównoważonego rozwoju

Informacje o materiale

Autor/-ka: Marta Kałużyńska

Data dodania: 11.09.2021

Grupa docelowa: Nauczyciele przedmiotowi, Wychowawcy, Specjaliści w szkole, Bibliotekarze

Artykuł

Świat oparty na pokoju i sprawiedliwości oraz zgodny z zasadami zrównoważonego rozwoju to nie tylko idealna wizja przyszłości, lecz także zobowiązanie podjęte przez Organizację Narodów Zjednoczonych w 2015 r. W ich osiągnięciu wspierają nas Cele Zrównoważonego Rozwoju, do realizacji których cegiełkę dodać może również szkoła, wyjaśniając uczniom globalne współzależności i kształtując postawę współodpowiedzialności za otaczający ich świat.

Od zakończenia II wojny światowej i początków procesu globalizacji negatywne zjawiska nękające świat, takie jak głód, ubóstwo, nierówności społeczne w dostępie do edukacji czy czystego środowiska, motywują światowych przywódców i społeczność międzynarodową do podejmowania wysiłków dla poprawy tej sytuacji.

Przełomowym krokiem było przyjęcie na szczycie ONZ w 2000 r. przez przywódców 189 państw Milenijnych Celów Rozwoju (ang. Millennium Development Goals, MDG), wśród których znalazło się m.in. wyeliminowanie skrajnego ubóstwa, ograniczenie rozprzestrzeniania się HIV/AIDS oraz zapewnienie powszechnego dostępu do edukacji podstawowej. Pomimo nakładu sił i środków jedynie trzy z ośmiu celów zostały osiągnięte przed ostatecznym terminem wyznaczonym na 2015 r., co pokazało, jak trudne i złożone są to wyzwania. Uznano, że należy im sprostać w szerszej i bardziej uniwersalnej formule. Warto też podzielić się odpowiedzialnością w tym zakresie i pozwolić, aby obywatele w większym stopniu zaangażowali się w działania na rzecz zrównoważonego rozwoju. To zadanie m.in. dla szkoły, która powinna wskazać wyzwania współczesnego świata, stworzyć przestrzeń do refleksji nad nimi oraz zmotywować społeczność szkolną do podejmowania świadomych decyzji i aktywności obywatelskich.

Ogłoszenie Celów Zrównoważonego Rozwoju (ang. Sustainable Development Goals, SDG) w dokumencie Przekształcamy nasz świat: Agenda na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030, przyjętym 25.09.2015 r. w formie rezolucji przez Zgromadzenie Ogólne ONZ, to kontynuacja działań, których zamierzeniem jest osiągnięcie zrównoważonego rozwoju w trzech wymiarach – gospodarczym, społecznym i środowiskowym. 17 kompleksowych celów i 169 powiązanych z nimi szczegółowych zadań mają przez najbliższe 15 lat stymulować działania w obszarach o kluczowym znaczeniu dla ludzkości i naszej planety.

Wspólne działanie

Aby osiągnąć Cele Zrównoważonego Rozwoju, ludzkość musi ściśle współpracować i szukać rozwiązań. To apel do wszystkich: obywateli, ale także rządów, samorządów, sektora prywatnego, instytucji publicznych, świata akademickiego i organizacji pozarządowych – zarówno należących do krajów tzw. globalnego Południa, jak i globalnej Północy (umowny podział na państwa rozwijające się pod względem społeczno-gospodarczym i kraje rozwinięte).

Polska również przyjęła na siebie to zobowiązanie i aktywnie uczestniczy w realizacji globalnych celów rozwojowych. W imieniu naszego kraju rezolucję podpisał prezydent Andrzej Duda, zaś koordynacyjną rolę objęło Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju. Szeroki zakres SDG wymaga ścisłej współpracy różnych podmiotów we wszystkich dziedzinach funkcjonowania, począwszy od produkcji przemysłowej i rolniczej, przez edukację i szkolnictwo wyższe, do systemów zarządzania miastami czy regionami.

Przykładem jednego z wielu działań na poziomie rządowym jest ustawa z 27.10.2017 r. o Ogólnopolskiej Sieci Edukacyjnej (Dz.U. poz. 2184), wspierająca przede wszystkim wyrównywanie edukacyjnych szans młodzieży poprzez udostępnienie jej nie tylko szerokopasmowego internetu, lecz także cyfrowych zasobów edukacyjnych. Z kolei przykładem prowadzenia społecznie i środowiskowo odpowiedzialnych działań przez sektor prywatny jest projekt naukowo-edukacyjny ADAMED SmartUP dla szkół ponadgimnazjalnych, popularyzujący nauki ścisłe i przyrodnicze oraz wspierający rozwój pasji i zainteresowań szczególnie uzdolnionych uczniów.

Nie do przecenienia jest też rola szkoły. Warto, aby wysiłki nauczycieli i dyrektorów wzmacniały obecność edukacji upowszechniającej zrównoważony rozwój, o czym mówi cel 4: Do 2030 roku zapewnić, że wszyscy uczący się przyswoją wiedzę i nabędą umiejętności potrzebne do promowania zrównoważonego rozwoju, w tym między innymi przez edukację na rzecz zrównoważonego rozwoju i zrównoważonego stylu życia, praw człowieka, równości płci, promowania kultury pokoju i niestosowania przemocy, globalnego obywatelstwa oraz docenienia różnorodności kulturowej i wkładu kultury w zrównoważony rozwój (www.un.org.pl/cel4).

Rola szkoły

– Edukacja globalna to nie tylko pomysł na urozmaicenie czy uwspółcześnienie zajęć w szkole. To możliwość wpływania na postawy, przyzwyczajenia, poglądy, a co za tym idzie na świat. Uwrażliwiając innych – szczególnie młodzież – możemy go zmieniać na lepsze – podkreśla Sylwia Międzybrodzka, nauczycielka języka polskiego w Szkole Podstawowej nr 86 im. Powstańców Śląskich w Krakowie.

Rola szkoły w dążeniu do bardziej zrównoważonego rozwoju świata i dobrostanu jest zbieżna z koncepcją edukacji globalnej, która wzbogaca nauczanie poprzez zwrócenie uwagi na współzależności łączące ludzi, miejsca i wydarzenia na całym świecie. Ma ona kształtować postawy szacunku, odpowiedzialności i solidarności oraz przygotowywać do aktywnego stawiania czoła wyzwaniom dotyczącym całej ludzkości.

Podczas realizacji podstaw programowych poszczególnych przedmiotów znaleźć można wiele okazji do omawiania elementów współzależności globalnych i SDG. Dzięki temu poruszanie tych zagadnień nie wymaga dodatkowego nakładu pracy oraz czasu, a wspiera lepsze uczenie się poprzez pokazywanie wiedzy z różnych perspektyw, wzrost atrakcyjności lekcji oraz podniesienie poziomu zaangażowania uczniów. Takie podejście stosuje coraz większe grono dyrektorów i nauczycieli w szkołach oraz edukatorów z organizacji pozarządowych upowszechniających edukację globalną. Dla przykładu, w ramach programu Centrum Edukacji Obywatelskiej W świat z klasą powstają scenariusze lekcji włączających wątki zagadnień globalnych.

Z kolei praca metodą projektu uczniowskiego stwarza możliwość wykorzystania w praktyce wiedzy i pomysłów z obszaru współzależności globalnych i SDG, wzmacniając jednocześnie wiele umiejętności kluczowych, takich jak: komunikacja, rozwiązywanie konfliktów czy kreatywność. Poprzez wyjście do społeczności szkolnej i lokalnej z jednej strony pozwala uczniom na lepszą integrację z ich lokalnym środowiskiem, z drugiej zaś sprzyja pogłębieniu wiedzy na temat wyzwań globalnych oraz kształtowaniu postaw szacunku wobec innych i odpowiedzialności za świat.

Możliwość zaangażowania się młodzieży w konkretne działanie jest ważna, gdyż przy tak złożonych i trudnych zagadnieniach samo dostarczanie wiedzy może rodzić poczucie bezsilności. Cała społeczność szkolna powinna mieć świadomość, że jej aktywność ma znaczenie i może kształtować sprawiedliwy, pokojowy i zrównoważony świat.

autorka: Marta Kałużyńska, koordynatorka projektów, Dział Edukacji Globalnej i Ekologicznej CEO

To tylko fragment artykułu, całość została opublikowana w miesięczniku „Dyrektor Szkoły” 12/2018, zobacz: www.czasopisma.wolterskluwer.pl/dyrektor-szkoly/

Podobne materiały

Film lub webinarium

Polskie zwyczaje wiosenne – dobre praktyki uczenia o...

O dobrze znanych i mniej oczywistych polskich zwyczajach ludowych. Opowiadamy o obrzędach cyklu wiosennego w różnych regionach
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Karta pracy projekt młodzieżowy. Gramy okolice

Rezultatem projektu młodzieżowego będzie spot filmowy promujący malowniczy krajobraz waszej okolicy.
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Karta pracy projekt młodzieżowy. Zrównoważona turystyka

Rezultatem projektu młodzieżowego będzie turystyczna trasa edukacyjna po waszym regionie.
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Aktywni? Kolejno odlicz! Ruszamy w teren

Zestaw zabaw ruchowych do wykonywania na świeżym powietrzu.
Zobacz
Film lub webinarium

Robimy zina! Czyli jak przygotować oddolną publikację?

Podczas webinarium rozmawialiśmy o tym:- jak tworzyć ziny i z jakich form korzystać,- jak wykorzystać ziny w
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Granice możliwości roślin – życie w cieniu człowieka

Scenariusz lekcji o wpływie człowieka na środowisko.
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

O czym szpak śpiewa tak?

Scenariusz lekcji przyrody na temat odgłosów ptaków.
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Rolnictwo ekologiczne – zrównoważone czy intensywne

Scenariusz lekcji przyrody na temat typów rolnictwa (intensywne, zrównoważone i ekologiczne).
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Sztuka krajobrazu – sztuka (dla) ziemi

Scenariusz lekcji zajęć artystycznych na temat sztuki ziemi.
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Trawnik różnorodności

Scenariusz lekcji przyrody na temat bioróżnorodności opierający się na obserwacji trawnika.
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Złap naturę w Internecie

Podczas zajęć młodzież wykorzysta portale społecznościowe do promocji swojej wyjątkowej okolicy.
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Szkoła zgodna z naturą

Publikacja z zestawem scenariuszy zajęć na temat: bioróżnorodności, obszarów chronionych oraz wpływu człowieka na przyrodę.
Zobacz
Biblioteka materiałów

Chcesz usystematyzować swoją wiedzę z tego obszaru?

Przejdź do sekcji TEMATY