Artykuł
W grudniu kończymy drugą edycję programu “Weź Oddech w Białymstoku”, którego celem jest podniesienie kompetencji, wypracowanie dobrych nawyków oraz wzrost świadomości ekologicznej młodych mieszkańców Białegostoku, społeczności szkolnej i lokalnej, na temat niskiej emisji i sposobów ochrony czystości powietrza. W jego ramach uczniowie i uczennice z szkół podstawowych i ponadpodstawowych, wzięli udział w kursie internetowym nt. niskiej emisji, a następnie, przy wsparciu nauczycielki lub nauczyciela, zrealizowali kampanię edukacyjno-informacyjną podnosząc tym samym wiedzę lokalnej społeczności. Łącznie grupy dotarły do ponad 4000 osób, których wiedza na temat niskiej emisji się zwiększyła. W międzyczasie, nauczyciele i nauczycielki wzięli udział w spotkaniach, które miały na celu utworzenie lokalnego sojuszu na rzecz czystego powietrza w Białymstoku.
Grupa projektowa z Zespołu Szkół Budowlano-Geodezyjnych od początku postanowiła wyjść z działaniami poza mury szkoły i nawiązała współpracę z takimi instytucjami, jak Urząd Miasta (m.in. Biuro Zarządzania Kryzysowego i Biuro Ochrony Środowiska), Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych czy Rowerowy Białystok. Dzięki świetnie zorganizowanej pracy młodzież zrealizowała wiele działań, w tym odwiedziła Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w celu poznania możliwości uzyskiwania energii z odpadów i spotkała się z pracownikami Straży Miejskiej obsługującymi Smogobus. W ramach projektu przeprowadzono ankietę diagnozująca poziom wiedzy o niskiej emisji wśród pozostałych uczniów i uczennic szkoły, a następnie przygotowano prezentację multimedialną na temat niskiej emisji i jej negatywnego wpływu na zdrowie człowieka. Prezentację wykorzystano w Zespole Szkół Budowlano-Geodezyjnych, SP nr 5, Sp nr 10 i SP nr 19.
Ponadto, szkoła zorganizowała masę krytyczną, w której wzięło udział ponad 60 osób. Główny zamysłem uczestników i uczestniczek było: „Promowanie roweru jako czystego i ekologicznego środka transportu, zachęcenie do korzystania z roweru jako środka transportu, a także aktywnej i bezpiecznej formy spędzania wolnego czasu na świeżym powietrzu, kształtowanie postaw ekologicznych – szerzenie rozumienia negatywnego wpływu tzw. „niskiej emisji” na zdrowie mieszkańców Białegostoku”.
Jedna z odwiedzonych przez uczennice ZSBG szkół również była zaangażowana w program “Weź oddech w Białymstoku”. Grupa projektowa ze Szkoły Podstawowej nr 19 im. Mieszka I została odwiedzona zarówno przez swoje koleżanki z ZSBG, jak i przez lokalną liderkę Młodzieżowego Strajku Klimatycznego, która podczas spotkania przybliżyła temat zanieczyszczeń powietrza. Po zapoznaniu się z zagadnieniem, młodzież zrealizowała działania uświadamiające problem niskiej emisji wśród pozostałych uczniów i uczennic oraz rodziców, a także przeprowadziła ankietę na temat sposobu ogrzewania domów, sposobu poruszania się rodziców i planów wykorzystania OZE. Z ankiety wynika, że coraz więcej rodziców mieszkających w domach jednorodzinnych inwestuje w nowe systemy poprawy izolacji termicznej domu lub planuje montaż paneli słonecznych, z dzięki zmianom w infrastrukturze miejskiej bardzo dużo osób korzysta z rowerów i dojeżdża nim do pracy.
Również poza teren szkoły wyszła młodzież ze Szkoły Podstawowej nr 42 im. Błogosławionego ks. Michała Sopoćki: uczniowie i uczennice napisali listy otwarte skierowane do mieszkańców Białegostoku i które następnie zostały wywieszone na osiedlu. Uczennice zaangażowane w projekt napisały również scenariusz, na podstawie którego zostały przeprowadzone zajęcia w młodszych klasach i w przedszkolu. Ponadto przeprowadzono spotkanie podczas Tygodnia Edukacji Globalnej – miało ono postać World Café: uczniowie i uczennice dodawali swoje pomysły do głównych idei, dzielili się aktywnościami, opracowywali treści i współpracowali z nauczycielami i nauczycielkami różnych przedmiotów. Podczas TEGu przeprowadzono również lekcje wychowawcze poświęcone tematowi niskiej emisji i smogowi, na podstawie scenariusza stworzonego przez opiekunkę projektu p. Katarzynę Polak.
Z okazji udziału w programie uczniowie i uczennice napisali i wykonali piosenkę, którą możecie posłuchać >>TUTAJ<<
Zespół z X Liceum Ogólnokształcącego swój projekt podzielił na dwie części: jedna skupiona była na kampani edukacyjno-informacyjnej, a druga na zorganizowaniu mini turnieju na temat niskiej emisji, smogu i zanieczyszczenia środowiska. Kampania skupiła się na plakatach, które miały przybliżyć środowisku szkolnemu temat niskiej emisji i smogu. Turniej przeznaczony był dla uczniów i uczennic klas pierwszych po szkole podstawowej i odbył się przy okazji Tygodnia Edukacji Globalnej (który w tym roku trwał w dniach 18-24 listopada). W ramach turnieju pojawiły się m.in. zadania prawda- fałsz, krzyżówka, zdania do uzupełnienia, pytania do gry planszowej.
W Szkole Podstawowej nr 48 im. króla Stefana Batorego uczniowie i uczennice przeprowadzili projekt rzeczniczy – przygotowali petycję do Prezesa Zarządu Spółdzielni mieszkaniowej “Słoneczny Stok” o ustawienie stojaków na rowery przy wejściu głównym do budynku szkoły. Zebrano 187 podpisów, w tym od rodziców i pracowników szkoły, dzięki czemu temat ekologicznego środku transportu, jakim jest rower, został rozpowszechniony również wśród rodzin uczniów i uczennic, a także lokalnej społeczności. W efekcie petycji do końca marca zostaną zainstalowane stojaki na 20 rowerów!
Szkoła Podstawowa nr 30 zorganizowała akcję “Dzień Czystego Powietrza”. Specjalnie na tę okazję uczniowie przygotowali ulotki na temat niskiej emisji, które następnie były rozdawane społeczności szkolnej przez członków Samorządu Uczniowskiego. Ponadto, uczniowie pracowali indywidualnie i grupowo nad stworzeniem prezentacji multimedialnej p.t. „Niska emisja”. Więcej o “Dniu Czystego Powietrza” można znaleźć na stronie szkoły.
Zespół ze Szkoły Podstawowej nr 4 rozpoczął swoje działania od zdiagnozowania wiedzy uczniów i uczennic, rodziców i znajomych, na temat niskiej emisji. W tym celu przeprowadzono ankietę i wywiady, na podstawie których stworzono petycję. Jej głównym postulatem jest instalacja sieci mierników zanieczyszczenia powietrza (pomiar PM10, PM2,5 i in.) z tablicami świetlnymi prezentującymi wyniki pomiarów w czasie rzeczywistym przy wszystkich przedszkolach i szkołach samorządowych miasta Białegostoku. Petycja początkowo miała być ograniczona do środowiska szkolnego, jednakże szybko zyskała charakter ogólnomiejski i dołączyły się do niej inne szkoły zaangażowane w program. Petycję można znaleźć >>TUTAJ<<.
Uczniowie i uczennice Zespołu Szkolno-Przedszkolnego w Ogrodniczkach skupili swoją uwagę na emisjach pochodzących z domowych urządzeń grzewczych. Podjęto współpracę z dwoma instytucjami: Towarzystwem Przyrodniczym Dubelt, które wsparło grupę młodzieżową w przygotowaniu materiałów do prezentacji multimedialnej; i Gminą Supraśl, która udzieliła i informacji dotyczących sytuacji dofinansowania wymiany domowych urządzeń grzewczych na terenie gminy. Młodzież przeprowadziła zajęcia edukacyjne na temat niskiej emisji we wszystkich klasach i przygotowała materiały upowszechniające wiedzę, które zostały rozdane mieszkańcom lokalnych wsi. Przygotowano i rozwieszono również plakaty informujące o aplikacjach “Kanarek” i “Airly”, które służą do badania jakości powietrza i ostrzegania o smogu.
Swoją kampanię informacyjno-edukacyjną przeprowadziła również Szkoła Podstawowa w Choroszczy, której uczniowie i uczennice stworzyli wystawę pt. “Stop niskiej emisji”. Na podstawie plakatów, notatek i rysunków, społeczność szkolna oraz rodzice mogli dowiedzieć się o źródłach niskiej emisji i alternatywnych sposobów ogrzewania domów. Młodzież zebrana w ramach grupy projektowej “Weź Oddech w Białymstok – Młodzi na rzecz czystego powietrza” przygotowali ankietę, w której udział wzięło ponad 100 osób, co wpłynęło na zwiększenie świadomości wśród społeczności na temat niskiej emisji, smogu i jego szkodliwości dla zdrowia człowieka.
Więcej na temat działań podjętych w szkole można przeczytać w artykule napisanym przez opiekunkę grupy na stronie lokalnej gazety: http://gazeta.choroszcz.pl/?p=42595.
Grupa projektowa ze Szkoły Podstawowej nr 12 im. Zygmunta Goglera skupiła się na pogłębianiu wiedzy na temat niskiej emisji i wpływu zanieczyszczeń na środowisko naturalne, a następnie podzieliła się nią z pracownikami i pracownicami szkoły, pozostałymi uczniami i uczennicami i rodzicami podczas zorganizowanego w tym celu spotkania.
Młodzież ze Szkoły Podstawowej nr 26 zapoznała się z tematem niskiej emisji i przeprowadziła rozmowy z członkami swoich rodzin i sąsiadami. Na ich podstawie stworzono prezentację, która następnie była wyświetlana w szkole. Uczniowie i uczennice przeprowadzili również zajęcia edukacyjne na temat niskiej emisji i jej źródeł dla kolegów i koleżanek z innych klas.
Jednym z ważniejszych celów programu “Weź oddech w Białymstoku” było stworzenie przestrzeni współpracy pomiędzy szkołami i innymi instytucjami, występującymi w programie w charakterze sojuszników. Były to: Stowarzyszenie na Rzecz Eko-Rozwoju „Agro-Group”, Instytut Działań Miejskich, Rowerowy Białystok, Ośrodek Wspierania Organizacji Pozarządowych, Miejski Ośrodek Doradztwa Metodycznego, Centrum Aktywności Społecznej, Straż Miejska w Białymstoku, Laboratorim Eureka oraz Urząd Miasta w Białymstoku. Część szkół podjęła współpracę z instytucjami, powstały również sojusze międzyszkolne. Był to niezwykle istotny element programu, gdyż pozwolił na osiągnięcie o wiele lepszych rezultatów w upowszechnianiu wiedzy na temat niskiej emisji i w większym stopniu zaangażować uczniów i uczennice w aktywne działania na rzecz ochrony czystego powietrza. Jest to również okazja dla młodzieży do dzielenia się swoją wiedzą i umiejętnościami.
Realizując swoje projekty, młodzież stara się spełnić kryteria edukacji ekologicznej oraz kryteria dobrego projektu. Projekty wyjaśniają zależności pomiędzy środowiskiem, społeczeństwem i gospodarką, a także wskazują na współzależności tematyczne: większość grup zauważyła w swoich pracach, że problem smogu dotyka takich tematów, jak zdrowie, środowisko, odnawialne źródła energii czy transport. Edukacja ekologiczna ma za zadanie nauczyć uczniów i uczennice stawiania pytań i rzetelnego poszukiwania wiedzy, co zostało osiągnięte podczas gromadzenia informacji i tworzenia materiałów edukacyjno-informujących dla środowiska szkolnego i lokalnej społeczności. Zespół Szkół Budowlano – Geodezyjnych organizując masę krytyczną pokazał przykład obywatelskiego zaangażowania na rzecz zmiany społecznej, natomiast petycje Szkoły Podstawowej nr 48 i Szkoły Podstawowej nr 4 można uznać za przykład lobbowania systemowego w obszarze ochrony środowiska.
Szkoły spełniły również kryteria realizacji projektu. Uczniowie i uczennice większości szkół przeprowadzili ankiety dotyczące wiedzy na temat niskiej emisji oraz sposobów ogrzewania domów czy poruszania się po mieście. Szczególną uwagę poświęcono kryterium dotyczącemu zmiany w środowisku lokalnym i w samych uczniach i uczennicach. Działali oni na forum szkoły i poza nią w celu uświadamiania mieszkańców na temat niskiej emisji. Dzięki akcjom informacyjno-edukacyjnym młodzież nie tylko poinformowała o tym, czym jest niska emisja, ale również wskazała jej źródła i sposoby walki z nimi, dzięki czemu społeczeństwo posiada szersze umiejętności działania na rzecz czystego powietrza. Większa świadomość społeczna na temat tego rodzaju problemów to również więcej powstających sojuszy, które w przyszłości mogą działać na rzecz ochrony powietrza, klimatu i innych ważnych kwestii.
Projekt dofinansowany ze środków z budżetu Miasta Białegostoku.
