Artykuł
Eksperyment, konkurs czy może wycieczka? Uczestnicy SPE mają wiele pomysłów na to, jak zainteresować uczniów i uczennice zagadnieniami związanymi z energią. Spójrz na opracowaną przez nas listę.
Prezentujemy zbiór pomysłów na to, jak w ciekawy sposób przedstawić uczniom i uczennicom zagadnienia dotyczące energii. Poniższy wykaz został opracowany na podstawie waszych odpowiedzi podanych w ramach drugiego modułu kursu internetowego SPE. Jesteśmy pod wrażeniem różnorodności waszych pomysłów.
Pomysł 1 – zobaczcie jak to działa w praktyce
Wybierzcie się na wycieczkę do elektrowni wodnej (np. w Solinie), fermy wiatrowej (np. w Bukowsku) lub plantacji roślin energetycznych (np. w Świerzawie). Dobrym pomysłem jest też odwiedzenie gospodarstwa wykorzystującego odnawialne źródła energii.
Pomysł 2 – poczujcie to na własnej skórze
Zorganizujcie biwak lub zieloną szkołę, podczas której uczniowie będą korzystać tylko z energii dostarczanej przez OZE… lub też energii własnych mięśni.
Pomysł 3 – zapytajcie eksperta
Zaproście na zajęcia eksperta, np. z organizacji zajmującej się ochroną przyrody, z lokalnego oddziału FOŚiGW lub pracownika elektrowni wodnej.
Pomysł 4 – porozmawiajcie o tym z władzami
Zorganizujcie spotkanie z przedstawicielami lokalnego samorządu, którego tematem byłoby wykorzystanie energii odnawialnej na terenie gminy. Dyskusja mogłaby być pouczająca nie tylko dla uczestników/uczestniczek spotkania, ale i dla przedstawicieli lokalnych władz.
Pomysł 5 – spójrzcie na to z innej perspektywy
Zachęć uczniów do innego spojrzenia na rzeczywistość. Niech wyobrażą sobie, że w swoim domu nie mogą korzystać z prądu dostarczanego przez elektrownię (np. z powodu jej awarii). Jakie czynności są w stanie wykonywać bez prądu? Które urządzenia będą działać mimo awarii? Jakie urządzenia przestaną wtedy działać? Czego nie będą mogli zrobić? Niech zastanowią się nad możliwymi sposobami wytwarzania energii we własnym zakresie.
Pomysł 6 – przeprowadźcie eksperyment
… na przykład eksperyment z orzeszkiem ziemnym. Na jaką wysokość można podnieść kilogramowy odważnik wykorzystując energię, jaka jest zgromadzona w małym orzeszku ziemnym? Uczniowie mogą przeprowadzić doświadczenie, które pozwoli odpowiedzieć na to pytanie. Wynik obliczeń na pewno ich zadziwi. Scenariusz dostępny na stronie profesor.pl.
Pomysł 7 – potraktujcie temat medialnie
Zorganizuj konkurs na komiks o tematyce energetycznej albo na projekt kampanii społecznej promującej zagadnienia związane z OZE lub odpowiedzialne wykorzystanie zasobów energetycznych Ziemi.
Pomysł 8 – obudźcie w sobie odkrywców
Zachęć uczniów i uczennice do wykonania modeli np. baterii społecznych czy wiatraków. Zaproponuj im stworzenie kuchenki słonecznej – instrukcję jak to zrobić prezentujemy pod koniec tego teksu. To zadanie jest możliwe do wykonania w porze letniej, dlatego z wprowadzeniem pomysłu w życie należy jeszcze trochę poczekać.
Pomysł 9 – podejdźcie twórczo do tematu
Pozwól uczniom i uczennicom stworzyć grę planszową lub karcianą w oparciu o zagadnienia OZE, pokazującą „cykl życia produktu” lub odkrywającą tajniki „zielonego transportu”. Możecie potem taką grę wykorzystać na zastępstwach w innych klasach – jest duża szansa, że zainteresuje tematem i zaangażuje bardziej niż plakaty informacyjne zawieszone na korytarzu.
Pomysł 10 – poznajcie ten proces od środka
Zagrajcie w grę, która pomoże uczniom zrozumieć jak ważne jest racjonalne gospodarowanie zasobami. Poniżej prezentujemy scenariusz przesłany przez uczestniczkę SPE – Katarzynę Felon. W przyszłym semestrze przekażemy Wam zestaw czterech kolejnych scenariuszy gier wraz z proponowanymi omówieniami. Jeden z nich będzie rozwinięciem tematu ograniczonych zasobów (tam również główną rolę odgrywają słodycze).
Ile chcesz cukierków?
Scenariusz gry nadesłanej przez Katarzynę Felon
- Przygotuj trzy zamykane pudełka. Do każdego z nich wrzuć 15 cukierków, które będą symbolizować dostatek społeczny / zasoby, którymi dysponujemy.
- Podziel uczniów w klasie na trzy grupy (ok. 10 osób). Każda z grup otrzyma jedno pudełko. Grupy nie mogą kontaktować się ze sobą.
- Pierwszej grupie powiedz, że każdy z jej członków może wziąć tyle cukierków z pudełka, na ile ma ochotę. Nie zdradzaj ilości cukierków, powiedz tylko, że jest ich więcej niż osób w grupie.
- Drugiej grupie powiedz, że każdy z jej członków może wziąć tyle cukierków ile chce, ale poinformuj też, że jest ich tylko 15.
- Trzeciej grupie powiedz, ze każdy z uczniów może wziąć tyle cukierków ile chce, ale jest ich tylko 15. Poinformuj też, że w grupie pierwszej nie dla wszystkich starczyło cukierków, więc mogą również o nich pomyśleć, w czasie rozdzielania słodyczy. Powinni też zostawić coś dla tych uczniów, którzy są dziś nieobecni…
Pogadanka-wnioski:
W pierwszej grupie zwykle nie dla wszystkich wystarcza cukierków, bo uczniowie zabierają więcej niż jednego – symbolizuje to bezmyślne czerpanie bogactw naturalnych bez świadomości, że nagle może ich komuś z nas zabraknąć – pogadanka na temat nadmiernej konsumpcji i eksploatacji Ziemi przez jej mieszkańców.
Druga grupa, wiedząc jakie ma zasoby, kontroluje sytuację. Istnieje kilka możliwości gospodarowania dobrami przez uczniów:
- nadmiar cukierków pozostawią w kartoniku
- nadmiar podzielą między sobą równomiernie
- znajdzie się osoba, która pozwoli sobie na więcej lub grupa kogoś obdaruje, ale dla nikogo cukierków nie zabraknie.
Ta grupa realizuje już pewne cele zrównoważonego rozwoju, między innymi sprawiedliwy podział dóbr.
Trzecia grupa najpierw zacznie dyskutować nad powierzonym im zadaniem, następnie ustali plan działania i osoby odpowiedzialne za przeprowadzenie akcji. Nadmiar cukierków zostanie najprawdopodobniej zachowany dla tych, którzy nie dostali cukierków lub przyjdą później – symbolizuje to równość wszystkich społeczeństw zarówno współczesnych jak i przyszłych pokoleń.
Pogadankę możesz podsumować, pytając o pomysły uczniów i uczennic na to, jak wnioski z rozegranej gry możemy zastosować w naszym codziennym życiu.
Kuchenki słoneczne – Wykorzystaj ciepło słoneczne, aby przygotować smaczny poczęstunek.
Opracowane na podstawie pomysłów Scotta oraz Caroline i Libby.
Potrzebne materiały:
- 2 duże karty czarnego brystolu
- Folia aluminiowa
- Czarny karton
- Kartonowe pudło
- Pudełko po pizzy
- Gazeta
- Taśma
- Książka
- Zamykane plastikowe torebki
- Krakersy
- Pianki
- Tabliczka czekolady
- 3 termometry.
Instrukcje:
- Skonsultuj się z kimś dorosłym zanim zaczniesz.
- Projekt Scota to kuchenka słoneczna w kształcie stożka. Caroline i Libby zaproponowały kuchenkę słoneczną zrobioną z pudełka po pizzy. Możesz wybrać i skonstruować jedną kuchenkę lub obie, aby sprawdzić, w której kuchence gotuje się szybciej.
- Kuchenka wg pomysłu Scota.
a. Aby skonstruować kuchenkę w kształcie stożka potrzebujesz dwóch arkuszy czarnego brystolu i kleju, aby połączyć je ze sobą w jeden długi arkusz. Pokryj jedną ze stron arkusza folią aluminiową.
b. Zagnij brystol, folią do środka tak, aby uzyskać kształt stożka i połącz krawędzie taśmą. Oba końce stożka powinny pozostać otwarte.
c. Wyłóż dno pudła kawałkiem czarnego kartonu. Ciemna powierzchnia będzie absorbować ciepło do środka pudełka.
d. Włóż stożek do pudła węższym końcem w dół.
e. Włóż krakersy przykryte z wierzchu piankami do zamykanej plastikowej torebki. Czekolada topi się szybciej niż pianki, więc najlepiej jest zacząć od gotowania pianek a czekoladę dodać później.
f. Połóż torebkę na dnie pudła, tak, aby znajdowała się w centrum stożka.
- Kuchenka wg pomysłu Caroline i Libby.
a. Aby zrobić kuchenkę słoneczną z pudełka po pizzy, wyłóż jego dno kawałkami gazet. Przykryj gazety czarnym kartonem, aby absorbować ciepło.
b. Natnij wierzch pudełka po pizzy z trzech stron, ok. 2 cali (1cm = 2,54 cm) od krawędzi bocznych i od krawędzi części przedniej, tak, aby powstał otwór z klapką. Wygnij tę klapkę na zewnątrz i wyklej ją folią aluminiową.
c. Zaklej taśmą (folią) otwór po klapce.
d. Połóż krakersy z piankami na wierzchu na czarnym papierze na dnie pudełka. Zamknij pudełko.
e. Użyj książki lub taśmy, aby utrzymać klapę otwartą. Folia aluminiowa będzie łapać promienie słoneczne i kierować je na pianki.
- Test.
a. Przygotuj jedną dodatkową porcję (porcję kontrolną) i nie wkładaj jej do kuchenki słonecznej. Jeśli porcja kontrolna będzie się „gotować” z taką samą szybkością jak ta w kuchence, oznacza to, że kuchenki słoneczne nie działają lepiej niż samo słońce.
b. Potrzebujesz słońca, aby kuchenka słoneczna działała, a więc musisz gotować na zewnątrz.
c. Kiedy już ustawisz kuchenki słoneczne na zewnątrz, włóż termometr do każdej z przygotowanych porcji – zarówno tych w kuchenkach, jak i kontrolnej. To pomoże ci porównać temperaturę wewnątrz kuchenek z temperaturą na zewnątrz. Jeśli kuchenki działają, wewnątrz nich będzie cieplej niż na zewnątrz.
d. Co 15 minut sprawdzaj czy twoje kuchenki nie znajdują się w cieniu. Jeśli słońce się przemieszcza przesuwaj też kuchenki, aby cały czas padały na nie promienie słoneczne.
e. Która kuchenka jest bardziej gorąca? W której piecze się szybciej? Jak myślisz, dlaczego akurat w tej gotuje się szybciej?
f. Kiedy twoje pianki są już prawie gotowe, dodaj czekoladę, odczekaj minutę aż stanie się miękka i rozkoszuj się smaczną przekąską.
- Podsumowanie.
Czy masz pomysł na jeszcze lepszą wersję kuchenki słonecznej? Będziesz potrzebować a) pustego pojemnika z powietrzem, czegoś w stylu pudełka po butach lub plastikowego pojemnika, b) czegoś, co pozwoli przedostawać się promieniom słonecznym do środka, jak np. plastikowa folia oraz c) materiałów, które pomogą absorbować promienie słoneczne, jak np. czarny papier. Zbuduj kuchenkę słoneczną i porównaj jej działanie z wcześniej zbudowanymi kuchenkami. Czy twoja kuchenka ma „lepszy” czas gotowania niż poprzednie? Co zmieniłeś w konstrukcji kuchenki słonecznej? Jakich materiałów użyłeś do jej zbudowania? Jak myślisz, dlaczego twoja kuchenka gotowała szybciej lub wolniej niż tamte kuchenki?
