Jak wprowadzać ocenianie kształtujące?

Informacje o materiale

Autor/-ka: Natalia Boszczyk

Data dodania: 08.10.2021

Grupa docelowa: Nauczyciele przedmiotowi, Dyrektorzy

Artykuł

Każdy nauczyciel wypracowuje swój własny styl pracy; natomiast ocenianie kształtujące to bardzo bogaty zbiór technik, strategii i gadżetów edukacyjnych. W jaki sposób połączyć wypracowane przez siebie metody z różnorodnością oferowaną przez ocenianie kształtujące? Podążając „ścieżką małych kroków” – zachowując to, co dla nas ważne, jednocześnie otwierając się na filozofię oceniania kształtującego. Stosowanie oceniania kształtującego nie musi być trudne.

1. Zadbaj o relacje i atmosferę sprzyjającą uczeniu się.

Ocenianie kształtujące to nie tylko metody i techniki, ale przede wszystkim filozofia nauczania oparta na dialogu. Dlatego zacząć warto od stworzenia „podkładu”: powiadomienia uczniów i uczennic, czym jest ocenianie kształtujące i jak będzie wyglądało jego stosowanie w praktyce. 

Warto też dopytać uczniów i uczennice o ich zdanie i oczekiwania. Budowanie relacji to proces długotrwały, ale to od niego trzeba właśnie zacząć – sprawdzą się tu wszystkie działania oparte na szacunku, empatii i na zapewnieniu poczucia bezpieczeństwa psychicznego uczniom/uczennicom. Nie zapominajmy, że naszymi sojusznikami w budowaniu relacji i sprzyjającej atmosfery są rodzice – także ich warto zapoznać z podstawami oceniania kształtującego.

Opracuj cele uczenia się i kryteria sukcesu.

Cele uczenia się i kryteria sukcesu to podstawowe pojęcia dla oceniania kształtującego: cele wskazują uczniowi/uczennicy, w jakim kierunku zmierza (podczas wykonywania zadania, podczas całej lekcji czy podczas przyswajania określonej partii materiału), natomiast kryteria sukcesu to instrukcja, w jaki sposób do tego celu dojść. Dzięki nim uczeń/uczennica wie, dokąd „idzie”
i w jaki sposób ma tam „dojść”. Ponieważ w OK stawiamy na dialog – cele i kryteria warto ustalać w dialogu
z uczniami i sprawdzać, jak je rozumieją, a następnie monitorować ich realizację. Zadbaj, by uczniowie/uczennice znali odpowiedzi na pytania: „co muszę umieć?”, „czego wymaga nauczyciel?”, „po co się tego uczę?”.

2. Organizuj wartościowe sytuacje edukacyjne.

Wartościowe sytuacje edukacyjne w rozumieniu oceniania kształtującego to takie lekcje, podczas których uczniowie mogą zaobserwować przyrost swojej wiedzy i rozwój umiejętności (czyli uzyskać dowody swojego uczenia się). W tym celu formułuj ciekawe pytania kluczowe (by wciągnąć uczniów w tok zajęć), staraj się nadbudować nową wiedzę na poprzednich doświadczeniach uczniów (co już umiecie? Co was w tym temacie interesuje?), jednocześnie pamiętaj o wydłużeniu czasu na odpowiedź uczniów (zastosuj klepsydrę) i losowym wyborze do odpowiedzi (zastosuj patyczki). Przy rozwiązywaniu zadań wykorzystać fakt, że nauka jest procesem społecznym – organizuj konsultacje w parach, pracę w grupach, dyskusje
i ocenę koleżeńską. Pamiętaj, że ocenianie kształtujące to nauczanie w dialogu, w oparciu o relacje – warto dbać, by takiego bogatego, przemyślanego i refleksyjnego dialogu było podczas zajęć jak najwięcej, bo on buduje zrozumienie poznawanych zagadnień u uczniów i uczennic.

3. Regularnie przekazuj uczniom/uczennicom informację zwrotną na temat ich procesu uczenia się.

Dzięki regularnie przekazywanej czteroelementowej informacji zwrotnej (1. Co uczeń zrobił dobrze? 2. Co należy poprawić? 3. W jaki sposób należy poprawić błędy? 4. Czym kierować się w przyszłości?) uczeń może zobaczyć swoje postępy w nauce: widzi, co już opanował, co robi dobrze, nad czym musi popracować zanim przejdzie do kolejnego etapu. To poszerzanie perspektywy ucznia znowu musi zachodzić w dialogu: warto dopytywać ucznia, jak doszedł do rozwiązań, jaki był tok jego myślenia; warto też upewnić się, w jaki sposób zrozumiał on informację zwrotną. Pamiętaj, że informacja zwrotna zawsze jest tworzona w odniesieniu do celów i kryteriów sukcesu – można powiedzieć, że te trzy elementy to „korona” oceniania kształtującego.

4. Spraw, by uczniowie/uczennice stali się autorami własnego procesu uczenia się.

Wszystkie Twoje działania prowadzić mają do tego, by uczeń potrafił uczyć się sam – by stał się autorem własnego procesu uczenia się. W tym celu wzmacniaj na każdym kroku jego poczucie wartości, buduj motywację i zaangażowanie oraz zachęcaj do samooceny – czyli dawania sobie samemu czteroelementowej informacji zwrotnej. Pamiętaj, żeby regularnie zapewniać czas na taką uczniowską autorefleksję (np. z wykorzystaniem różnorodnych technik w OK zeszycie). Nie oczekuj też, że uczeń od razu będzie samosterowny w zakresie własnej nauki – stopniowo (także w dialogu) buduj „rusztowanie” wokół procesu uczenia się: ucz tworzenia planów, wyznaczania celów nauki, monitorowania własnych postępów i świętowania sukcesów na drodze osobistego rozwoju.

Podobne materiały

Film lub webinarium

Kto się boi matematyki? Czy da się ją...

Poznaj sposoby na to, aby dzieci polubiły matematykę i zainspiruj się doświadczeniem z pracy z dziećmi w
Zobacz
Film lub webinarium

Jak twórczo wykorzystać potencjał lokalny w bibliotece?

"Lokalność w bibliotece" cz. II. Zainspiruj się lokalnością . Dowiedz się w jaki sposób ją diagnozować i
Zobacz
Film lub webinarium

Diagnoza lokalna w bibliotece

"Lokalność w bibliotece" cz. I. Zainspiruj się lokalnością . Dowiedz się w jaki sposób ją diagnozować i
Zobacz
Gra Edukacyjna

Ikony skojarzeń i gra karciana do spektaklu „Iskry...

Narzędzie edukacyjne, które pomoże poznać lub zapamiętać dokonania osób ważnych dla polskiej historii, nauki i kultury.
Zobacz
Gra Edukacyjna

RÓWNE SZANSE. Gra korytarzowa

Narzędzie edukacyjne, pobudzające do refleksji nad wzajemną współpracą w społeczności szkolnej i przydatne we wdrażaniu standardu równości
Zobacz
Film lub webinarium

Nauczyciel i rodzic. Jak razem zbudować dobry kontakt?

Obustronna komunikacja jest podstawą dobrych kontaktów, z których korzyści możesz czerpać Ty, rodzice i Twoi uczniowie.
Zobacz
Film lub webinarium

Jak pracować nad programem wychowawczo-profilaktycznym w szkole?

Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

VI.13 Czy Chiny zastąpią USA w roli supermocarstwa?

Scenariusz lekcji realizuje zagadnienie VI.13. Dotyczy Chin, ich supermocarstwowych predyspozycji oraz rywalizacji z USA.
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

VII.5, VI.15 Rozmowy w trójkącie bermudzkim – między...

Scenariusz lekcji realizuje zagadnienie VII.5 i VI.15. Dotyczy złożonych zagadnień związanych ze współistnieniem religii, wolności wypowiedzi i
Zobacz
Materiał graficzny

Prezentacja do webinaru ,,Przedsiębiorczy, czyli zaangażowany. Jak dbać...

Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Program warsztatu dla nauczycieli ,,Jak założyć spółdzielnię uczniowską”

Zobacz
Materiał graficzny

Prezentacja do webinaru dla uczniów ,,Budując mosty”

Zobacz
Biblioteka materiałów

Chcesz usystematyzować swoją wiedzę z tego obszaru?

Przejdź do sekcji TEMATY