Jak wprowadzać ocenianie kształtujące?

Informacje o materiale

Autor/-ka: Natalia Boszczyk

Data dodania: 08.10.2021

Grupa docelowa: Dyrektorzy, Nauczyciele przedmiotowi

Artykuł

Każdy nauczyciel wypracowuje swój własny styl pracy; natomiast ocenianie kształtujące to bardzo bogaty zbiór technik, strategii i gadżetów edukacyjnych. W jaki sposób połączyć wypracowane przez siebie metody z różnorodnością oferowaną przez ocenianie kształtujące? Podążając „ścieżką małych kroków” – zachowując to, co dla nas ważne, jednocześnie otwierając się na filozofię oceniania kształtującego. Stosowanie oceniania kształtującego nie musi być trudne.

1. Zadbaj o relacje i atmosferę sprzyjającą uczeniu się.

Ocenianie kształtujące to nie tylko metody i techniki, ale przede wszystkim filozofia nauczania oparta na dialogu. Dlatego zacząć warto od stworzenia „podkładu”: powiadomienia uczniów i uczennic, czym jest ocenianie kształtujące i jak będzie wyglądało jego stosowanie w praktyce. 

Warto też dopytać uczniów i uczennice o ich zdanie i oczekiwania. Budowanie relacji to proces długotrwały, ale to od niego trzeba właśnie zacząć – sprawdzą się tu wszystkie działania oparte na szacunku, empatii i na zapewnieniu poczucia bezpieczeństwa psychicznego uczniom/uczennicom. Nie zapominajmy, że naszymi sojusznikami w budowaniu relacji i sprzyjającej atmosfery są rodzice – także ich warto zapoznać z podstawami oceniania kształtującego.

Opracuj cele uczenia się i kryteria sukcesu.

Cele uczenia się i kryteria sukcesu to podstawowe pojęcia dla oceniania kształtującego: cele wskazują uczniowi/uczennicy, w jakim kierunku zmierza (podczas wykonywania zadania, podczas całej lekcji czy podczas przyswajania określonej partii materiału), natomiast kryteria sukcesu to instrukcja, w jaki sposób do tego celu dojść. Dzięki nim uczeń/uczennica wie, dokąd „idzie”
i w jaki sposób ma tam „dojść”. Ponieważ w OK stawiamy na dialog – cele i kryteria warto ustalać w dialogu
z uczniami i sprawdzać, jak je rozumieją, a następnie monitorować ich realizację. Zadbaj, by uczniowie/uczennice znali odpowiedzi na pytania: „co muszę umieć?”, „czego wymaga nauczyciel?”, „po co się tego uczę?”.

2. Organizuj wartościowe sytuacje edukacyjne.

Wartościowe sytuacje edukacyjne w rozumieniu oceniania kształtującego to takie lekcje, podczas których uczniowie mogą zaobserwować przyrost swojej wiedzy i rozwój umiejętności (czyli uzyskać dowody swojego uczenia się). W tym celu formułuj ciekawe pytania kluczowe (by wciągnąć uczniów w tok zajęć), staraj się nadbudować nową wiedzę na poprzednich doświadczeniach uczniów (co już umiecie? Co was w tym temacie interesuje?), jednocześnie pamiętaj o wydłużeniu czasu na odpowiedź uczniów (zastosuj klepsydrę) i losowym wyborze do odpowiedzi (zastosuj patyczki). Przy rozwiązywaniu zadań wykorzystać fakt, że nauka jest procesem społecznym – organizuj konsultacje w parach, pracę w grupach, dyskusje
i ocenę koleżeńską. Pamiętaj, że ocenianie kształtujące to nauczanie w dialogu, w oparciu o relacje – warto dbać, by takiego bogatego, przemyślanego i refleksyjnego dialogu było podczas zajęć jak najwięcej, bo on buduje zrozumienie poznawanych zagadnień u uczniów i uczennic.

3. Regularnie przekazuj uczniom/uczennicom informację zwrotną na temat ich procesu uczenia się.

Dzięki regularnie przekazywanej czteroelementowej informacji zwrotnej (1. Co uczeń zrobił dobrze? 2. Co należy poprawić? 3. W jaki sposób należy poprawić błędy? 4. Czym kierować się w przyszłości?) uczeń może zobaczyć swoje postępy w nauce: widzi, co już opanował, co robi dobrze, nad czym musi popracować zanim przejdzie do kolejnego etapu. To poszerzanie perspektywy ucznia znowu musi zachodzić w dialogu: warto dopytywać ucznia, jak doszedł do rozwiązań, jaki był tok jego myślenia; warto też upewnić się, w jaki sposób zrozumiał on informację zwrotną. Pamiętaj, że informacja zwrotna zawsze jest tworzona w odniesieniu do celów i kryteriów sukcesu – można powiedzieć, że te trzy elementy to „korona” oceniania kształtującego.

4. Spraw, by uczniowie/uczennice stali się autorami własnego procesu uczenia się.

Wszystkie Twoje działania prowadzić mają do tego, by uczeń potrafił uczyć się sam – by stał się autorem własnego procesu uczenia się. W tym celu wzmacniaj na każdym kroku jego poczucie wartości, buduj motywację i zaangażowanie oraz zachęcaj do samooceny – czyli dawania sobie samemu czteroelementowej informacji zwrotnej. Pamiętaj, żeby regularnie zapewniać czas na taką uczniowską autorefleksję (np. z wykorzystaniem różnorodnych technik w OK zeszycie). Nie oczekuj też, że uczeń od razu będzie samosterowny w zakresie własnej nauki – stopniowo (także w dialogu) buduj „rusztowanie” wokół procesu uczenia się: ucz tworzenia planów, wyznaczania celów nauki, monitorowania własnych postępów i świętowania sukcesów na drodze osobistego rozwoju.

Podobne materiały

Aktualności

Równość rodzi się z różnicy – wernisaż

Zobacz
Film lub webinarium

Emocje? Daj spokój! – jak rozmawiać z nastolatkami...

Zobacz
Film lub webinarium

Jak rozmawiać z młodzieżą o klimacie?

Projektowanie dostępnego uczenia się (UDL) to nowoczesne podejście do nauczania, które pozwala tworzyć lekcje uwzględniające potrzeby wszystkich
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Dbajmy o naszą planetę: przewodnik ECOALITY dla młodzieży

Przewodnik pomaga zrozumieć związki między klimatem, równością i sprawiedliwością – i zachęca do działania.
Zobacz
Film lub webinarium

Sztuka (w) edukacji. Jak korzystać ze sztuki w...

Obejrzyj webinarium „Sztuka (w) edukacji. Jak korzystać ze sztuki w szkole?”. Webinarium prowadzi Marta Przybył z Muzeum
Zobacz
Publikacja

Dobre praktyki w projektach młodzieżowych na rzecz zmiany

Zobacz
Film lub webinarium

Niegrzeczne, zestresowane czy skrzywdzone? Jak wspierać ucznia i...

Jak pracować z uczniem ze złożoną historią, nie tracąc przy tym własnych zasobów? Jak dostrzec więcej niż
Zobacz
Film lub webinarium

Trzeba mieć zdrowie i nerwy, by (się) uczyć....

Nowy przedmiot to szansa, by troska o zdrowie – psychiczne, fizyczne i społeczne – stała się kluczowym
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Kosmiczne rewolucje. Spektakl

Zobacz
Publikacja

Myśląc o wieloetniczności

Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

„Z Krainy Stresu do Krainy Spokoju” Kurs Nawigacji...

Materiał dodatkowy do projektów CEO opartych na metodzie Better Learning Programme (BLP) przeznaczony dla uczniów i uczennic.
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

„Z Krainy Stresu do Krainy Spokoju” Kurs Nawigacji...

Materiał dodatkowy do projektów CEO opartych na metodzie Better Learning Programme (BLP) przeznaczony dla uczniów i uczennic.
Zobacz
Biblioteka materiałów

Chcesz usystematyzować swoją wiedzę z tego obszaru?

Przejdź do sekcji TEMATY