Jak wprowadzać ocenianie kształtujące?

Informacje o materiale

Autor/-ka: Natalia Boszczyk

Data dodania: 08.10.2021

Grupa docelowa: Nauczyciele przedmiotowi, Dyrektorzy

Artykuł

Każdy nauczyciel wypracowuje swój własny styl pracy; natomiast ocenianie kształtujące to bardzo bogaty zbiór technik, strategii i gadżetów edukacyjnych. W jaki sposób połączyć wypracowane przez siebie metody z różnorodnością oferowaną przez ocenianie kształtujące? Podążając „ścieżką małych kroków” – zachowując to, co dla nas ważne, jednocześnie otwierając się na filozofię oceniania kształtującego. Stosowanie oceniania kształtującego nie musi być trudne.

1. Zadbaj o relacje i atmosferę sprzyjającą uczeniu się.

Ocenianie kształtujące to nie tylko metody i techniki, ale przede wszystkim filozofia nauczania oparta na dialogu. Dlatego zacząć warto od stworzenia „podkładu”: powiadomienia uczniów i uczennic, czym jest ocenianie kształtujące i jak będzie wyglądało jego stosowanie w praktyce. 

Warto też dopytać uczniów i uczennice o ich zdanie i oczekiwania. Budowanie relacji to proces długotrwały, ale to od niego trzeba właśnie zacząć – sprawdzą się tu wszystkie działania oparte na szacunku, empatii i na zapewnieniu poczucia bezpieczeństwa psychicznego uczniom/uczennicom. Nie zapominajmy, że naszymi sojusznikami w budowaniu relacji i sprzyjającej atmosfery są rodzice – także ich warto zapoznać z podstawami oceniania kształtującego.

Opracuj cele uczenia się i kryteria sukcesu.

Cele uczenia się i kryteria sukcesu to podstawowe pojęcia dla oceniania kształtującego: cele wskazują uczniowi/uczennicy, w jakim kierunku zmierza (podczas wykonywania zadania, podczas całej lekcji czy podczas przyswajania określonej partii materiału), natomiast kryteria sukcesu to instrukcja, w jaki sposób do tego celu dojść. Dzięki nim uczeń/uczennica wie, dokąd „idzie”
i w jaki sposób ma tam „dojść”. Ponieważ w OK stawiamy na dialog – cele i kryteria warto ustalać w dialogu
z uczniami i sprawdzać, jak je rozumieją, a następnie monitorować ich realizację. Zadbaj, by uczniowie/uczennice znali odpowiedzi na pytania: „co muszę umieć?”, „czego wymaga nauczyciel?”, „po co się tego uczę?”.

2. Organizuj wartościowe sytuacje edukacyjne.

Wartościowe sytuacje edukacyjne w rozumieniu oceniania kształtującego to takie lekcje, podczas których uczniowie mogą zaobserwować przyrost swojej wiedzy i rozwój umiejętności (czyli uzyskać dowody swojego uczenia się). W tym celu formułuj ciekawe pytania kluczowe (by wciągnąć uczniów w tok zajęć), staraj się nadbudować nową wiedzę na poprzednich doświadczeniach uczniów (co już umiecie? Co was w tym temacie interesuje?), jednocześnie pamiętaj o wydłużeniu czasu na odpowiedź uczniów (zastosuj klepsydrę) i losowym wyborze do odpowiedzi (zastosuj patyczki). Przy rozwiązywaniu zadań wykorzystać fakt, że nauka jest procesem społecznym – organizuj konsultacje w parach, pracę w grupach, dyskusje
i ocenę koleżeńską. Pamiętaj, że ocenianie kształtujące to nauczanie w dialogu, w oparciu o relacje – warto dbać, by takiego bogatego, przemyślanego i refleksyjnego dialogu było podczas zajęć jak najwięcej, bo on buduje zrozumienie poznawanych zagadnień u uczniów i uczennic.

3. Regularnie przekazuj uczniom/uczennicom informację zwrotną na temat ich procesu uczenia się.

Dzięki regularnie przekazywanej czteroelementowej informacji zwrotnej (1. Co uczeń zrobił dobrze? 2. Co należy poprawić? 3. W jaki sposób należy poprawić błędy? 4. Czym kierować się w przyszłości?) uczeń może zobaczyć swoje postępy w nauce: widzi, co już opanował, co robi dobrze, nad czym musi popracować zanim przejdzie do kolejnego etapu. To poszerzanie perspektywy ucznia znowu musi zachodzić w dialogu: warto dopytywać ucznia, jak doszedł do rozwiązań, jaki był tok jego myślenia; warto też upewnić się, w jaki sposób zrozumiał on informację zwrotną. Pamiętaj, że informacja zwrotna zawsze jest tworzona w odniesieniu do celów i kryteriów sukcesu – można powiedzieć, że te trzy elementy to „korona” oceniania kształtującego.

4. Spraw, by uczniowie/uczennice stali się autorami własnego procesu uczenia się.

Wszystkie Twoje działania prowadzić mają do tego, by uczeń potrafił uczyć się sam – by stał się autorem własnego procesu uczenia się. W tym celu wzmacniaj na każdym kroku jego poczucie wartości, buduj motywację i zaangażowanie oraz zachęcaj do samooceny – czyli dawania sobie samemu czteroelementowej informacji zwrotnej. Pamiętaj, żeby regularnie zapewniać czas na taką uczniowską autorefleksję (np. z wykorzystaniem różnorodnych technik w OK zeszycie). Nie oczekuj też, że uczeń od razu będzie samosterowny w zakresie własnej nauki – stopniowo (także w dialogu) buduj „rusztowanie” wokół procesu uczenia się: ucz tworzenia planów, wyznaczania celów nauki, monitorowania własnych postępów i świętowania sukcesów na drodze osobistego rozwoju.

Podobne materiały

Scenariusz lub ćwiczenie

Podsumowanie, ewaluacja, refleksja w grupie projektowej

Jak podsumować projekt młodzieżowy?
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Wzmocnienie grupy projektowej

Zestaw ćwiczeń do wykorzystania na zajęciach mających na celu podsumowanie działań młodzieży w projekcie.
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Ja w grupie – gdzie zmierzać po zakończonym...

Poznaj kilka ćwiczeń, które mogą być pomocne w analizie swojej roli w życiu grupy realizującej projekt młodzieżowy.
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Projekt z lotu ptaka

Dwa ćwiczenia na podsumowanie szkolnego projektu młodzieżowego.
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Karta pracy projekt młodzieżowy. Zielone ławki

Czy wasza szkoła funkcjonuje zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju Sprawdźcie to!
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Karta pracy projekt młodzieżowy. Zielona inwentaryzacja

Gra terenowa jest formą zabawy, w której można potraktować region jako planszę do gry.
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Karta pracy projekt młodzieżowy. Zaprzyjaźnij się z naturą

Wspólnie znajdźcie i przeanalizujecie inwestycje oraz aktywności gospodarcze, podjęte na terenie znajdującym się na obszarze chronionym.
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Karta pracy projekt młodzieżowy. Szkolne dotleniacze

Wspólnie stwórzcie szkolny dotleniacz, czyli zielone miejsce na terenie waszej szkoły.
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Karta pracy projekt młodzieżowy. Natura w otworku

Efektem waszego projektu młodzieżowego będzie m.in.: plener fotograficzny z wykorzystaniem aparatów otworkowych.
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Karta pracy projekt młodzieżowy. Ekoinicjatywa

Projekt młodzieżowy związany ze zrównoważonym rozwojem i bioróżnorodnością w waszym rejonie.
Zobacz
Film lub webinarium

Polskie zwyczaje wiosenne – dobre praktyki uczenia o...

O dobrze znanych i mniej oczywistych polskich zwyczajach ludowych. Opowiadamy o obrzędach cyklu wiosennego w różnych regionach
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Karta pracy projekt młodzieżowy. Gramy okolice

Rezultatem projektu młodzieżowego będzie spot filmowy promujący malowniczy krajobraz waszej okolicy.
Zobacz
Biblioteka materiałów

Chcesz usystematyzować swoją wiedzę z tego obszaru?

Przejdź do sekcji TEMATY