Dekalog podróżnika

Artykuł

Kończy się rok szkolny i zaczynają się długo wyczekiwane wakacje. Może macie już je dawno zaplanowane, a może dopiero będziecie wybierać kierunek swojej podróży. Niezależnie czy wybierzecie polskie morze czy wysokie góry w Himalajach, w mniejszym lub większym stopniu wpłyniecie na otaczającą Was rzeczywistość. Dlatego przedstawiamy kilka zasad, do przestrzegania których chcielibyśmy Was zachęcić.

1. Jeśli możesz, to nie wybieraj podróży samolotem. W przypadku podróży po Polsce i Europie możesz wybrać pociąg lub autobus jako szybką i wygodną alternatywę. Jeśli jednak wybierasz się na inny kontynent i musisz lecieć samolotem, to zredukuj swój ślad węglowy do minimum.

2. Będąc już za granicą, korzystaj z ekologicznych środków transportu i komunikacji miejskiej.

3. Pamiętaj, aby zabrać ze sobą torbę na zakupy, butelkę z filtrem, kubek inne eko gadżety, których używasz normalnie w Polsce.

4. Podczas wycieczek i trekkingu nie zostawiaj po sobie śladu i stosuj zasady etyki środowiskowej. Pamiętaj, aby zawsze zabierać po sobie śmieci, podróżować po szlakach, palić ogniska i obozować w miejscach do tego wyznaczonych. Szanuj i nie dewastuj środowiska naturalnego.

5. Unikaj atrakcji ze zwierzętami. Cyrki i parki rozrywki nie są przyjaznymi miejscami. Głaskanie dzikich zwierząt takich jak lori albo tygrysy jest dla nich cierpieniem. Są one zabrane ze swojego naturalnego środowiska. Są im podawane specjalne środki uspokajające, a posłuszeństwo często wynika z tortur, którym są poddawane. Jazda na słoniu, chociaż może dla nas być niezwykłą przygodą, to dla zwierzęcia jest męczarnią. Zwróć uwagę, że nawet jak masz dobre intencje i chciałbyś opiekować się dzikimi zwierzętami w ramach wolontariatu, to pod pozorem dobrego działania te zwierzęta zostały w jakiś sposób oddzielone od reszty. Jeśli wolontariat polegałby na opiece nad chorymi zwierzętami, to zwróć uwagę, że najbardziej pomogą im eksperci czyli doświadczeni weterynarze. Nie kupuj pamiątek ze zwierząt. Aby kupić kieł tygrysa lub skorupę żółwia, to zwierzę musiało zostać zabite.

6. Przemyśl wybór hotelu. Ekspansja Airbnb i olbrzymich kompleksów hotelowych wypiera lokalne społeczności z ich naturalnego miejsca zamieszkania. Według badań Airbnb jest jednym ze źródeł gentryfikacji Nowego Jorku.

7. Z wielką uważnością podejmij decyzję o ewentualnym uczestnictwie w wolontariacie zagranicznym. Zastanów się, czy nie lepiej dokonać darowizny na lokalnie działającą organizację lub działać w swoim własnym środowisku czy kraju (np. promując odpowiedzialną konsumpcję). Wolonturystyka jest bardzo szkodliwym zjawiskiem. W wyniku komercjalizacji stała się usługą uprzedmiotawiającą osoby, którym chce się pomóc. Poza tym taka forma wolontariatu opiera się pewnej opozycji wynikającej z uprzywilejowania wolontariusza: “Ja – bogaty i wykształcony – pomagam Tobie biednemu i lepiej wiem czego potrzebujesz.” Wolontariat wykonywany bez odpowiednich kompetencji może szkodzić innym osobom. Przez nie zmienia się rynek pracy i wyrzuca się z niego przedstawicieli lokalnej społeczności. Szczególną formą jest wolontariat, w którym pracuje się z dziećmi. Często jest on dla nich traumą, a może być również wspieraniem biznesu sierocego.

8. Kupuj lokalne produkty i  pamiątki. Dzięki czemu nie tylko zachowasz wyjątkowe wspomnienia z podróży, ale i  wesprzesz lokalnych rzemieślników.

9. Korzystaj z usług lokalnych ludzi, tak aby jak najwięcej Twoich wydatków wsparło lokalną gospodarkę. Choć pilot wycieczki lub instruktor surfingu mogą lepiej znać angielski, wybierz jednak lokalną osobę i pozwól jej zarobić.

10. Kosztuj miejscowej kuchni, kupuj sezonowe produkty na targach i jarmarkach.

11. Szanuj mieszkańców, ich kulturę i tradycję. Jeśli chcesz zwiedzić na przykład świątynię, to przed wejściem zastosuj się do obowiązujących tam reguł.

12. Szanuj prawa człowieka. Takim prawem jest prawo do prywatności. Zawsze się pytaj o zgodę, czy możesz komuś zrobić zdjęcie.

13. Unikaj atrakcji typu wioski etnologiczne. Są one sztucznie wykreowanymi zjawiskiem stworzonym na potrzeby europocentrycznych turystów. Umieszczanie w nich przedstawicieli różnych plemion ubranych w tradycyjne stroje jest ludzkim zoo.

14. Unikaj wycieczek polegających na zwiedzaniu slumsów. Jest to smutna rozrywka, uprzedmiotowiająca ludzi. Obecnie coraz więcej ludzi wychodzi z nędzy, jednak przez wybieranie odpowiednich przykładów utrwala się stereotypowy obraz biednych ludzi i odbiera się im poczucie sprawczości.

15. Nie żeruj na życzliwości innych ludzi. Choć takie programy jak Azja Express mogą zachęcać do taniego podróżowania, to pamiętaj, że jeśli jesz u kogoś kolację za darmo, to nie znaczy, że jest ona naprawdę darmowa – po prostu ktoś inny za nią zapłacił. Jako osoba uprzywilejowana z globalnej Północy unikaj  takiego wykorzystywania innych ludzi.

16. W relacjach w mediach społecznościowych zwróć uwagę na swoją narrację. Unikaj utrwalania negatywnych stereotypów na temat społeczności. Nie wyciągaj ogólnych wniosków na podstawie małej reprezentacji. Unikaj europocentrycznego i postkolonialnego sposobu myślenia. Zapoznaj się z poradnikiem „Jak mówić o większości świata”.

17. Wykonaj ćwiczenie na wyobraźnię. Co by się stało jakby odwrócić sytuację? Zastanów się, co by było, gdyby zagraniczni turyści przyjechali do małej polskiej wsi, przeszli po czyimś polu i weszli do czyjegoś domu, robiąc przy tym cały czas zdjęcia  i komentując status społeczny gospodarzy. Czy byłoby to tak samo akceptowalne jak robienie tego przez turystów z globalnej Północy w krajach globalnego Południa?