Piąta strategia OK

Informacje o materiale

Data dodania: 12.01.2022

Grupa docelowa: Dyrektorzy, Nauczyciele przedmiotowi, Specjaliści w szkole, Wychowawcy

Artykuł

Wspomaganie uczniów, by stali się odpowiedzialnymi autorami procesu swojego uczenia się.

Istotą tej strategii jest wspieranie uczniów w stopniowym nabywaniu umiejętności samoregulacji w uczeniu się. Co to oznacza w praktyce? – tworzenie przez nauczycieli takich sytuacji, w których uczniowie będą mogli próbować samodzielnego planowania, monitorowania i podsumowania uczenia się.

 

Iluzja samodzielności w uczeniu się

Dzieci i młodzież nie staną się autorami swojego uczenia się automatycznie wraz z wiekiem. Potrzebują świadomego wsparcia dorosłych, którzy mogą stać się sojusznikami uczniów i zadbają o pole do rozwijania samodzielności. Jest na to miejsce i w szkole, i w domu.

Włączenie uczniów w planowanie procesu uczenia się

W planowaniu procesu uczenia się pomoże włączanie uczniów w określanie celów lekcji. Częste zastanawianie się nad własną wiedzą, czego mogę i chcę się nauczyć pomaga w kształtowaniu nawyku myślenia o samorozwoju. Kiedy uczniowie formułują cele samodzielnie, utożsamiają się z nimi i zwiększają poczucie odpowiedzialności za ich osiągnięcie oraz wzmacniają motywację do działania.

Siła motywacji

Nauczyciel może wspierać procesy motywacyjne i pomagać uczniom w budowaniu poczucia sprawczości poprzez odpowiednio dobrane zadania. Siła motywacji powinna być dopasowana do ważności zadania. Może być optymalna jeśli zadanie jest ważne i równocześnie wykonalne. Może być zbyt silna (np. wzmacniana rywalizacją albo warunkowana karą lub nagrodą) i wtedy dezorganizuje uczenie się. Może też być za słaba, gdy zadanie jest mało ważne, zbyt łatwe, albo ćwiczy umiejętności już opanowane, co działa demobilizująco.

Poczucie sprawczości

Poczucie sprawczości w odniesieniu do uczenia się powstaje, gdy uczeń jest świadomy swoich zasobów i potrafi je wykorzystać, aby robić postępy w wiedzy, umiejętnościach i reprezentowanych przez siebie postawach. Nauczyciel może wspomagać w tym swoich uczniów za pomocą informacji zwrotnej (także koleżeńskiej), która pozwala uczniom nabrać przekonania, że są w stanie się nauczyć, że robią widoczne postępy, że mają prawo do popełniania błędów lecz potrafią je poprawić, że mogą pomóc innym w uczeniu się, że mogą odnosić sukcesy i świętować je wypłacając sobie wewnętrzne nagrody.

Możliwość wyboru

W kształtowaniu umiejętności uczenia się niemal magicznie działa umożliwienie uczniom dokonywania wyboru. Nauczyciele mogą pozwolić na podejmowanie decyzji dotyczących np.: wyboru zadania i koncepcji rozwiązania, formy pracy (indywidualnej lub zespołowej), sposobu prezentacji wyników, wyboru źródeł informacji, formy notatki, sposobu podsumowania lekcji itd. W wielu przypadkach będzie to wymagało wcześniejszego przygotowania przez nauczyciela co najmniej dwóch możliwych wariantów, np. zadań, materiałów, alternatywnych form pracy, a czasem konieczność dokonania wyboru pojawi się spontanicznie i wtedy warto ją uchwycić i wykorzystać. 

Rola nauczyciela w planowaniu uczenia się uczniów

Planowanie uczenia się to także dobra organizacja i gospodarowanie czasem przeznaczonym na naukę. Nauczyciel może modelować podczas lekcji np.: tworzenie planu rozwiązania zadania (kolejne kroki), tworzenie listy zadań i szacowanie czasu ich wykonania, przygotowanie otoczenia i materiałów potrzebnych do uczenia się, planowanie terminu i sposobu zbierania danych, dzielenia na partie dłuższego materiału, rozłożenia w czasie nauki własnej, aby nie pozostawiać jej na ostatnią chwilę. Nie wystarczy uczniom o tym powiedzieć, trzeba to z nimi przećwiczyć podczas lekcji idąc małymi krokami.

Stawianie pytań i autorefleksja uczniowska

Samokontrola postępów w uczeniu się może być kształcona poprzez wdrażanie uczniów do stawiania sobie pytań na temat przyswajanego materiału, rozumienia treści, przydatności zdobytej wiedzy i sposobu jej wykorzystania. Nauczyciel, który wspomaga samoregulację uczniów, zapewnia im czas na autorefleksję i regularnie ją wywołuje, np. po wykonaniu zadania przez uczniów i w podsumowaniu lekcji, a czasem na jej początku, gdy refleksja odnosi się do wcześniejszych lekcji lub samodzielnej nauki w domu. Pomaga to uczniom w uświadomieniu sobie co już umieją, a czego jeszcze nie potrafią, jakie mają dowody swojego uczenia się, co jest jeszcze niedoskonałe w ich uczeniu się i jak mogą ten proces usprawnić, jakie są ich ulubione strategie uczenia się i jakie przynoszą efekty, czy postępy w nauce są dla uczniów satysfakcjonujące i dlaczego, jak wykorzystają to, czego się nauczyli.

 

Podobne materiały

Film lub webinarium

Kto się boi matematyki? Czy da się ją...

Poznaj sposoby na to, aby dzieci polubiły matematykę i zainspiruj się doświadczeniem z pracy z dziećmi w
Zobacz
Film lub webinarium

Jak twórczo wykorzystać potencjał lokalny w bibliotece?

"Lokalność w bibliotece" cz. II. Zainspiruj się lokalnością . Dowiedz się w jaki sposób ją diagnozować i
Zobacz
Film lub webinarium

Diagnoza lokalna w bibliotece

"Lokalność w bibliotece" cz. I. Zainspiruj się lokalnością . Dowiedz się w jaki sposób ją diagnozować i
Zobacz
Gra Edukacyjna

Ikony skojarzeń i gra karciana do spektaklu „Iskry...

Narzędzie edukacyjne, które pomoże poznać lub zapamiętać dokonania osób ważnych dla polskiej historii, nauki i kultury.
Zobacz
Gra Edukacyjna

RÓWNE SZANSE. Gra korytarzowa

Narzędzie edukacyjne, pobudzające do refleksji nad wzajemną współpracą w społeczności szkolnej i przydatne we wdrażaniu standardu równości
Zobacz
Film lub webinarium

Nauczyciel i rodzic. Jak razem zbudować dobry kontakt?

Obustronna komunikacja jest podstawą dobrych kontaktów, z których korzyści możesz czerpać Ty, rodzice i Twoi uczniowie.
Zobacz
Film lub webinarium

Jak pracować nad programem wychowawczo-profilaktycznym w szkole?

Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

VI.13 Czy Chiny zastąpią USA w roli supermocarstwa?

Scenariusz lekcji realizuje zagadnienie VI.13. Dotyczy Chin, ich supermocarstwowych predyspozycji oraz rywalizacji z USA.
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

VII.5, VI.15 Rozmowy w trójkącie bermudzkim – między...

Scenariusz lekcji realizuje zagadnienie VII.5 i VI.15. Dotyczy złożonych zagadnień związanych ze współistnieniem religii, wolności wypowiedzi i
Zobacz
Materiał graficzny

Prezentacja do webinaru ,,Przedsiębiorczy, czyli zaangażowany. Jak dbać...

Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Program warsztatu dla nauczycieli ,,Jak założyć spółdzielnię uczniowską”

Zobacz
Materiał graficzny

Prezentacja do webinaru dla uczniów ,,Budując mosty”

Zobacz
Biblioteka materiałów

Chcesz usystematyzować swoją wiedzę z tego obszaru?

Przejdź do sekcji TEMATY