Piąta strategia OK

Informacje o materiale

Data dodania: 12.01.2022

Grupa docelowa: Dyrektorzy, Nauczyciele przedmiotowi, Specjaliści w szkole, Wychowawcy

Artykuł

Wspomaganie uczniów, by stali się odpowiedzialnymi autorami procesu swojego uczenia się.

Istotą tej strategii jest wspieranie uczniów w stopniowym nabywaniu umiejętności samoregulacji w uczeniu się. Co to oznacza w praktyce? – tworzenie przez nauczycieli takich sytuacji, w których uczniowie będą mogli próbować samodzielnego planowania, monitorowania i podsumowania uczenia się.

 

Iluzja samodzielności w uczeniu się

Dzieci i młodzież nie staną się autorami swojego uczenia się automatycznie wraz z wiekiem. Potrzebują świadomego wsparcia dorosłych, którzy mogą stać się sojusznikami uczniów i zadbają o pole do rozwijania samodzielności. Jest na to miejsce i w szkole, i w domu.

Włączenie uczniów w planowanie procesu uczenia się

W planowaniu procesu uczenia się pomoże włączanie uczniów w określanie celów lekcji. Częste zastanawianie się nad własną wiedzą, czego mogę i chcę się nauczyć pomaga w kształtowaniu nawyku myślenia o samorozwoju. Kiedy uczniowie formułują cele samodzielnie, utożsamiają się z nimi i zwiększają poczucie odpowiedzialności za ich osiągnięcie oraz wzmacniają motywację do działania.

Siła motywacji

Nauczyciel może wspierać procesy motywacyjne i pomagać uczniom w budowaniu poczucia sprawczości poprzez odpowiednio dobrane zadania. Siła motywacji powinna być dopasowana do ważności zadania. Może być optymalna jeśli zadanie jest ważne i równocześnie wykonalne. Może być zbyt silna (np. wzmacniana rywalizacją albo warunkowana karą lub nagrodą) i wtedy dezorganizuje uczenie się. Może też być za słaba, gdy zadanie jest mało ważne, zbyt łatwe, albo ćwiczy umiejętności już opanowane, co działa demobilizująco.

Poczucie sprawczości

Poczucie sprawczości w odniesieniu do uczenia się powstaje, gdy uczeń jest świadomy swoich zasobów i potrafi je wykorzystać, aby robić postępy w wiedzy, umiejętnościach i reprezentowanych przez siebie postawach. Nauczyciel może wspomagać w tym swoich uczniów za pomocą informacji zwrotnej (także koleżeńskiej), która pozwala uczniom nabrać przekonania, że są w stanie się nauczyć, że robią widoczne postępy, że mają prawo do popełniania błędów lecz potrafią je poprawić, że mogą pomóc innym w uczeniu się, że mogą odnosić sukcesy i świętować je wypłacając sobie wewnętrzne nagrody.

Możliwość wyboru

W kształtowaniu umiejętności uczenia się niemal magicznie działa umożliwienie uczniom dokonywania wyboru. Nauczyciele mogą pozwolić na podejmowanie decyzji dotyczących np.: wyboru zadania i koncepcji rozwiązania, formy pracy (indywidualnej lub zespołowej), sposobu prezentacji wyników, wyboru źródeł informacji, formy notatki, sposobu podsumowania lekcji itd. W wielu przypadkach będzie to wymagało wcześniejszego przygotowania przez nauczyciela co najmniej dwóch możliwych wariantów, np. zadań, materiałów, alternatywnych form pracy, a czasem konieczność dokonania wyboru pojawi się spontanicznie i wtedy warto ją uchwycić i wykorzystać. 

Rola nauczyciela w planowaniu uczenia się uczniów

Planowanie uczenia się to także dobra organizacja i gospodarowanie czasem przeznaczonym na naukę. Nauczyciel może modelować podczas lekcji np.: tworzenie planu rozwiązania zadania (kolejne kroki), tworzenie listy zadań i szacowanie czasu ich wykonania, przygotowanie otoczenia i materiałów potrzebnych do uczenia się, planowanie terminu i sposobu zbierania danych, dzielenia na partie dłuższego materiału, rozłożenia w czasie nauki własnej, aby nie pozostawiać jej na ostatnią chwilę. Nie wystarczy uczniom o tym powiedzieć, trzeba to z nimi przećwiczyć podczas lekcji idąc małymi krokami.

Stawianie pytań i autorefleksja uczniowska

Samokontrola postępów w uczeniu się może być kształcona poprzez wdrażanie uczniów do stawiania sobie pytań na temat przyswajanego materiału, rozumienia treści, przydatności zdobytej wiedzy i sposobu jej wykorzystania. Nauczyciel, który wspomaga samoregulację uczniów, zapewnia im czas na autorefleksję i regularnie ją wywołuje, np. po wykonaniu zadania przez uczniów i w podsumowaniu lekcji, a czasem na jej początku, gdy refleksja odnosi się do wcześniejszych lekcji lub samodzielnej nauki w domu. Pomaga to uczniom w uświadomieniu sobie co już umieją, a czego jeszcze nie potrafią, jakie mają dowody swojego uczenia się, co jest jeszcze niedoskonałe w ich uczeniu się i jak mogą ten proces usprawnić, jakie są ich ulubione strategie uczenia się i jakie przynoszą efekty, czy postępy w nauce są dla uczniów satysfakcjonujące i dlaczego, jak wykorzystają to, czego się nauczyli.

 

Podobne materiały

Aktualności

Równość rodzi się z różnicy – wernisaż

Zobacz
Film lub webinarium

Emocje? Daj spokój! – jak rozmawiać z nastolatkami...

Zobacz
Film lub webinarium

Jak rozmawiać z młodzieżą o klimacie?

Projektowanie dostępnego uczenia się (UDL) to nowoczesne podejście do nauczania, które pozwala tworzyć lekcje uwzględniające potrzeby wszystkich
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Dbajmy o naszą planetę: przewodnik ECOALITY dla młodzieży

Przewodnik pomaga zrozumieć związki między klimatem, równością i sprawiedliwością – i zachęca do działania.
Zobacz
Film lub webinarium

Sztuka (w) edukacji. Jak korzystać ze sztuki w...

Obejrzyj webinarium „Sztuka (w) edukacji. Jak korzystać ze sztuki w szkole?”. Webinarium prowadzi Marta Przybył z Muzeum
Zobacz
Publikacja

Dobre praktyki w projektach młodzieżowych na rzecz zmiany

Zobacz
Film lub webinarium

Niegrzeczne, zestresowane czy skrzywdzone? Jak wspierać ucznia i...

Jak pracować z uczniem ze złożoną historią, nie tracąc przy tym własnych zasobów? Jak dostrzec więcej niż
Zobacz
Film lub webinarium

Trzeba mieć zdrowie i nerwy, by (się) uczyć....

Nowy przedmiot to szansa, by troska o zdrowie – psychiczne, fizyczne i społeczne – stała się kluczowym
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

Kosmiczne rewolucje. Spektakl

Zobacz
Publikacja

Myśląc o wieloetniczności

Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

„Z Krainy Stresu do Krainy Spokoju” Kurs Nawigacji...

Materiał dodatkowy do projektów CEO opartych na metodzie Better Learning Programme (BLP) przeznaczony dla uczniów i uczennic.
Zobacz
Scenariusz lub ćwiczenie

„Z Krainy Stresu do Krainy Spokoju” Kurs Nawigacji...

Materiał dodatkowy do projektów CEO opartych na metodzie Better Learning Programme (BLP) przeznaczony dla uczniów i uczennic.
Zobacz
Biblioteka materiałów

Chcesz usystematyzować swoją wiedzę z tego obszaru?

Przejdź do sekcji TEMATY